สมมตินะ สมมติ ประเทศสารขัณฑ์มีนายกฯ จากเลือกตั้งโดยชอบธรรม เป็นที่ยอมรับของประชาชน นั่งเก้าอี้มา 3 ปีแล้วมีการร่างรัฐธรรมนูญใหม่ กำหนดให้นายกรัฐมนตรีนั่งเก้าอี้ได้ 8 ปีเท่านั้น

คุณคิดว่านักกฎหมายและกระแสสังคม จะมีความเห็นอย่างไร ระหว่างเริ่มนับใหม่เมื่อรัฐธรรมนูญประกาศใช้ กับให้เป็นต่อได้แค่ 5 ปีเท่านั้น

ในเบื้องต้น ถ้าเป็นการยกร่างรัฐธรรมนูญที่ประชาชนมี ส่วนร่วม ในกระบวนการประชาธิปไตย ก็จะต้องมีเวทีถกเถียง ให้ความเห็นกันจนสะเด็ดน้ำ ว่าจะนับอย่างไร แล้วเขียนรัฐธรรมนูญหรือบทเฉพาะกาลให้ชัดเจน ไม่ใช่ปล่อยให้เป็นมาอีก 5 ปีแล้วจึงส่งศาลรัฐธรรมนูญตีความ ท่ามกลางความเห็นแตกแยกระหว่างฝ่ายรัฐบาลกับฝ่ายค้าน

อันดับถัดมา เชื่อได้ว่าในการถกเถียงกันอย่างมีเหตุผล เสียงส่วนใหญ่จะยอมรับว่า ควรเริ่มต้นนับใหม่ ไม่ควรนับย้อนหลัง ซึ่งเป็นการลิดรอนสิทธิของผู้ดำรงตำแหน่ง ไม่เป็นธรรมกับนายกฯ ที่ประชาชนเลือกมา เชื่อว่าคงไม่มีใครอ้างหลักการควบคุมอำนาจ

นั่นแหละคำตอบประเด็นประยุทธ์ 8 ปี คือที่มาของประยุทธ์และระบอบ ไม่ชอบธรรมตั้งแต่ต้น เหมือนถ้าจะบอกว่าประยุทธ์เป็น “นายกฯเถื่อน” หลังวันที่ 24 สิงหา 2565 ในความเป็นจริงก็เถื่อนมาตั้งแต่วันที่ 20 พฤษภา 2557 ที่ใช้กฎอัยการศึกยึดอำนาจ

ถ้าตีความโดยยึดหลักกฎหมายเคร่งครัด ก็ต้องบอกว่า 8 ปีประยุทธ์ต้องเริ่มนับจากวันประกาศใช้รัฐธรรมนูญ 2560 เพราะหากย้อนกลับไปดูการเขียนกฎหมายกำหนดวาระดำรงตำแหน่งต่างๆ จะเขียนบทเฉพาะกาลหรือตีความในทางเดียวกันคือ ให้เริ่มนับจากวันที่กฎหมายประกาศใช้ เช่น กำหนดให้อธิการบดีมหาวิทยาลัยออกนอกระบบ ดำรงตำแหน่งได้เพียง 2 วาระติดต่อกัน ก็ไม่นับช่วงที่เป็นมาก่อนหน้านั้น การกำหนดให้กรรมการองค์กรต่างๆ มีวาระกี่ปีหรืออายุกี่ปี ก็ต้องไม่กระทบผู้ที่ดำรงตำแหน่งอยู่ก่อน สมมติอายุไม่เกิน 65 แต่นาย A เข้ามาก่อนตอนอายุ 62 วาระ 4 ปี ก็ต้องอยู่ได้ถึงอายุ 66

แต่นั่นแหละครับ ปัญหาที่สังคมไม่ยอมรับการตีความกฎหมายเคร่งครัด เพราะเป็นรัฐธรรมนูญสืบทอดอำนาจ เพราะเป็นบุคคลที่ไม่มีความชอบธรรมตั้งแต่วันแรก ไม่มีความ ชอบธรรมแม้แต่วันเดียว

อย่างที่ อ.ประจักษ์ ก้องกีรติ กล่าวว่า ถ้าจะยึดกฎหมายกันอย่างเคร่งครัดจริงๆ ประยุทธ์จะต้องถูกดำเนินคดีติดคุกตลอดชีวิต ที่ต้องมาเถียงกันเรื่อง 8 ปี สะท้อนความผิดเพี้ยนของสังคมไทย

อันที่จริง ข้อห้ามนายกฯ เป็นเกิน 8 ปีก็ผิดเพี้ยน Thailand Only ระบอบประชาธิปไตยรัฐสภาไม่มีประเทศไหนกำหนดวาระนายกรัฐมนตรี มีแต่ระบอบประธานาธิบดีแบบสหรัฐอเมริกา ซึ่งมีอำนาจมาก แทบจะแยกขาดจากรัฐสภา จึงห้ามเป็นเกิน

2 สมัย 2 สมัยของประธานาธิบดีเท่ากับ 8 ปี เพราะไม่มียุบสภา ตายหรือลาออกก็ตั้งรองประธานาธิบดีแทน แต่พอเอา 8 ปีมายัดใส่ระบอบรัฐสภามันลักลั่น เพราะอาจจะเป็นนายกฯ 3 ปี 2 ปี 2 ปี 1 ปี อ้าว เป็นต่อไม่ได้อีก

ลองลบหน้าประยุทธ์ใส่ภาพอุ๊งอิ๊ง เป็นนายกฯ อายุ 37 ชนะบ้างแพ้บ้าง 3 สมัย 7 ปี อายุ 49 เหลือโควตา 1 ปี อ้าว จะลงเลือกตั้งไปทำไม

แต่รู้ไหมว่า ข้อห้าม 8 ปีเริ่มในรัฐธรรมนูญ 2550 เพราะความกลัวทักษิณ กลัวจะมีนายกฯ ที่ประชาชนนิยมล้นหลาม ตามรอยทักษิณ กลัวนายกฯ จากเลือกตั้งจะมีอำนาจมากจนเป็นภัยคุกคามระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข จึงเขียนว่าห้ามเป็นนายกฯ ติดต่อกันเกินแปดปี แล้ว กรธ.มีชัยก็มาเพิ่มว่า ห้ามเป็นนายกฯ รวมกันเกินแปดปี

เราอยู่ในระบอบผิดเพี้ยน รัฐประหารปล้นอำนาจ ยัดเยียดรัฐธรรมนูญผ่านประชามติภาคบังคับ (ถ้าไม่รับ ประยุทธ์จะเลือกฉบับที่เลวร้ายกว่ามาใช้ก็ได้) สืบทอดอำนาจด้วยประชาธิปไตยปลอม ความเชื่อมั่นต่อกฎหมาย ต่อกระบวนการยุติธรรม องค์กรอิสระ ล้มละลาย จนกระทั่งวินิจฉัยอะไรถูกๆ (ที่เป็นประโยชน์ต่อรัฐบาล) ประชาชนก็ไม่เชื่อถือ

กระแสกดดันประยุทธ์และศาลรัฐธรรมนูญในวันนี้จึงเป็นเหมือน Karma กรรมสนอง ที่ไม่ใช่เรื่องความถูกต้องทางกฎหมาย แต่เป็นเรื่อง “ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค” ซึ่งบรรเทาได้ด้วย “หิริโอตตัปปะ” ชิ่วๆ ไปซะเถอะ

อย่างไรก็ตาม กระแสกดดันต้องคำนึงถึงการรักษาความถูกต้องในระยะยาว เช่นสิทธิของผู้ดำรงตำแหน่ง การใช้กฎหมายย้อนหลัง ซึ่งหากบอกว่าใช้ย้อนหลังได้ทุกอย่าง ถ้าไม่ใช่ความผิดอาญา มันก็ผิดเพี้ยน เหมือนยุบพรรคไทยรักไทยใช้ประกาศรัฐประหารย้อนหลัง ตัดสิทธิ 111 กรรมการบริหารพรรค

และอย่าซ้ำรอยพันธมิตรฯ ใครเห็นต่างคือบิดเบือน ที่ต้องเตือนเพราะมิตรสหายพันธมิตรผู้เอาชนะโดยไม่เลือกวิธีการ เคยใช้กฎหมายเป็นอาวุธไล่ทักษิณ วันนี้พลิกบทบาท ใช้ดาบหอกทิ่มประยุทธ์กันเพียบ

ยุคไล่ทักษิณกับยุคไล่ประยุทธ์มีความแตกต่างประการสำคัญคือ แม้ทักษิณถูกวิจารณ์อำนาจนิยม ประโยชน์ทับซ้อน ฯลฯ แต่ทักษิณอยู่ในระบอบที่ชอบธรรม การไล่ทักษิณด้วยรัฐประหาร ตุลาการภิวัตน์ “เผาบ้านไล่หนู” ทำลายระบอบ จนกลายเป็นระบอบผิดเพี้ยน และเพี้ยนหนักไปอีกในยุคประยุทธ์และรัฐธรรมนูญ 2560 จนกระทั่งการตีความกฎหมายอย่างถูกต้องเคร่งครัด ก็จะกลับกลายเป็นค้ำระบอบ

ด้วยเหตุนี้เอง กระแสสังคมจึงกดดัน ต้องการให้ประยุทธ์พ้นตำแหน่ง ถ้าไม่พ้น หรือถ้ายิ่งผิดเพี้ยนทั้งทางกฎหมายและความชอบธรรม ประยุทธ์อยู่ได้ถึงปี 70 ก็ยิ่งลุกเป็นไฟ