สวนสัตว์เปิดเขาเขียว องค์การสวนสัตว์ฯ ทำสำเร็จฟื้นฟูนกกระสาคอขาว ปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ ที่อ่างเก็บน้ำนางรอง จ.บุรีรัมย์

20 มี.ค.65 – นายอรรถพร ศรีเหรัญ ผู้อำนวยการองค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทย เปิดเผยว่า องค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทย ร่วมกับกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ดำเนินโครงการวิจัย “การฟื้นฟูพฤติกรรมนกกระสาคอขาวและการทดลองปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ” เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดงใหญ่ จ.บุรีรัมย์

หนึ่งในพื้นที่ป่าอนุรักษ์มรดกโลก ดินแดนแห่ง “เมืองปราสาทหิน ถิ่นภูเขาไฟ ผ้าไหมสวย รวยวัฒนธรรม เลิศล้ำเมืองกีฬา” ภายใต้การสนับสนุนของสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว) และบริษัทแปซิฟิค เฮลธ์ แคร์ จำกัด

เพื่อให้นกกระสาคอขาวที่เป็นนกกระสาขนาดกลางที่แทบไม่พบแล้วในธรรมชาติของประเทศไทยได้ฟื้นฟูประชากรขึ้นได้ใหม่อีกครั้ง ย้อนกลับไปก่อนหน้านี้สวนสัตว์เปิดเขาเขียว องค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทย มีการใช้กระบวนการศึกษาวิจัยและใช้เวลานานหลายสิบปีจึงประสบความสำเร็จในการขยายพันธุ์นกกระสาคอขาวจากจำนวนไม่กี่ตัว

จนมีฐานประชากรนกกระสาคอขาวที่มั่นคง มีจำนวนมากพอ และมีองค์ความรู้ที่จะจัดทำโครงการปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ เพื่อกู้วิกฤติก่อนการสูญพันธุ์ครั้งนี้ รวมถึงคืนความสมดุลสู่ระบบนิเวศพื้นที่ชุ่มน้ำ และสร้างต้นทุนให้กับพื้นที่ธรรมชาติที่ทำการปล่อยสำหรับสรรพชีวิตต่าง ๆ

การนำนกกระสาคอขาวปล่อยคืนสู่พื้นที่ธรรมชาติถือเป็นเรื่องที่ค่อนข้างยุ่งยาก ซับซ้อน ท้าทาย และต้องใช้เวลาดำเนินงานนานมาก นักวิจัยและทีมงานกลุ่มเล็ก ๆ ต้องพยายามเก็บข้อมูลหลายประเด็น ไม่ว่าจะเป็นการฟื้นฟูพฤติกรรมตามธรรมชาติให้นกกระสาคอขาวที่เกิดและเติบโตในสภาพการเพาะเลี้ยงอยู่นานกว่า 3 ปี

การคัดเลือกพื้นที่ที่เหมาะสมต่อการทดลองปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ การดำเนินงานการขออนุญาตที่เป็นไปตามกฎหมาย การดำเนินการปล่อยที่เป็นไปตามแนวทางการปล่อยสัตว์คืนสู่ธรรมชาติของ IUCN SSC และ AZA Guideline ตลอดจนการศึกษาเทคนิคที่จะใช้ในการติดตามตัวสัตว์ที่เหมาะสม

โดยในช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงธันวาคม 2563 สวนสัตว์เปิดเขาเขียวได้เริ่มทดลองปล่อยนกกระสาคอขาวที่ได้รับการฟื้นฟูพฤติกรรมปล่อยคืนสู่ธรรมชาติในพื้นที่สวนสัตว์ฯ จำนวน 6 ตัว ในจำนวนนี้ 1 ตัว ได้แบกสัมภาระที่เป็นอุปกรณ์ติดตามตัวขนาดเล็กไปด้วย จำนวน 1 เครื่อง (แบบว่าไปไหนมาไหนเราจะทราบ) เพื่อการทดสอบความเป็นไปได้ทางเทคนิคต่าง ๆ และการศึกษานิเวศการแพร่กระจายภายหลังการปล่อย ข้อมูลที่ได้ถูกนำมาใช้ในกระบวนการปล่อย ณ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดงใหญ่ จังหวัดบุรีรัมย์ในเวลาต่อมา

ซึ่งเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดงใหญ่ จังหวัดบุรีรัมย์ เป็นพื้นที่ที่ได้รับการประเมินจากสวนสัตว์เปิดเขาเขียว และ สำนักอนุรักษ์ และวิจัย องค์การสวนสัตว์ฯ แล้วว่าเป็นพื้นที่ที่เหมาะสม โดยเมื่อวันที่ 29 มีนาคม 2564 นกกระสาคอขาวที่ได้รับการคัดเลือกจำนวน 14 ตัว ถูกเคลื่อนย้ายเข้าสู่กรงพักสัตว์ที่เป็นกรงเตรียมปล่อย (กรง soft release) ที่สร้างขึ้นมาสำหรับการนี้โดยเฉพาะ พื้นที่ป่าอนุรักษ์ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดงใหญ่ จังหวัดบุรีรัมย์

เพื่อให้นกมีการปรับตัวและเรียนรู้สภาพแวดล้อมตามธรรมชาติที่จะเป็นบ้านแห่งใหม่ให้กับพวกเค้าในเวลาต่อมา จากจำนวน 14 ตัวนี้มีนกเพศผู้ 2 ตัว รับบทนำเครื่องระบุพิกัดตำแหน่ง GPS ขนาดเล็กติดตัวไปด้วย และแล้วในวันที่ 28 กรกฎาคม 2564 ซึ่งตรงกับวันเฉลิมพระชนมพรรษา พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว

เหล่านกกระสาคอขาวทั้ง 14 ตัว ที่กล้าแกร่งมากเพียงพอแล้ว จึงได้เริ่มออกโบยบินสู่ธรรมชาติอันกว้างใหญ่เป็นครั้งแรกของชีวิต ถึงตอนนี้แม้จะเป็นเพียงแค่จุดเริ่มต้นในการออกเดินทางอันแสนยาวไกลของเหล่านกกระสาคอขาว

แต่ทีมงานวิจัยจากสวนสัตว์เปิดเขาเขียวและพันธมิตรกลุ่มเล็ก ๆ นี้ก็หวังว่าคนไทยทุกท่านจะช่วยกันส่งกำลังใจให้กับนกกระสาคอขาวตัวน้อยที่เป็นกลุ่มตัวแทนของพี่น้องนกกระสาคอขาวอีกหลายสิบชีวิตที่กำลังอยู่ระหว่างการฝึกฝนทักษะที่จำเป็นต่อการใช้ชีวิตอย่างขะมักเขม้น ในการเข้าต่อสู้กับวิกฤติการสูญพันธุ์ในประเทศไทย ให้พวกเค้าได้รับโอกาสในการอยู่รอด มีการแพร่กระจายตั้งต้นเผ่าพันธุ์ใหม่ในบ้านตามธรรมชาติของพวกเค้าได้อีกครั้ง

ขอให้คนไทยทุกภาคส่วน ร่วมกันสร้างสังคมที่เติบโตอย่างเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ให้เกิดขึ้นในท้องถิ่นของปวงชนชาวไทยสืบต่อไป