อ๋อมันมีที่มา! รู้หรือไม่ ทำไมฝาขวดจึงมีฟันปลา 21 ซี่ ไม่ได้เลือกสุ่มๆ แต่ผู้ผลิตคิดและทดลองมาแล้ว

เครื่องดื่มต่างๆ เป็นสิ่งที่เราเห็นอยู่ในชีวิตประจำวัน โดยส่วนใหญ่มักคุ้นตาขวดพลาสติกฝาเกลียว ซึ่งนิยมใช้เพราะสะดวกสบาย เปิดได้ง่ายๆ และปลอดภัยกว่าขวดแก้ว ที่แม้จะยังมีการใช้ขวดแก้วบรรจุเบียร์ หรือน้ำอัดลม แต่ก็มีน้อยคนนักที่จะมานั่งสนใจนับว่า “ฝาจีบ” ที่ทำมาจากโลหะนั้น มักจะมีรอยหยักหรือ “ฟันปลา” อยู่ทั้งสิ้นจำนวน 21 ซี่เสมอ และตั้งคำถามต่อไปว่า “ทำไมต้อง 21 ซี่?”

ทำไมฝาขวดจึงมีฟันปลา 21 ซี่?

เพื่ออธิบายว่าทำไมฝาขวดมักจะมีฟันปลา 21 ซี่ จำเป็นต้องรู้ว่าก่อนว่าการออกแบบนี้มีพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์ ไม่ใช่ว่าผู้ผลิตเครื่องดื่มบรรจุขวดสุ่มเลือกตัวเลขมา เพราะแม้ว่าฝาขวดจะเป็นชิ้นส่วนที่เล็กมาก แต่ก็ยังต้องการออกแบบให้เหมาะสมที่สุด เพื่อรักษาของเหลวในขวด และอำนวยความสะดวกให้กับผู้ใช้

จำนวนฟันปลาบนฝาขวดเบียร์แต่เดิมไม่ใช่ 21 ซี่ เคยมีการออกแบบให้มีฟันปลามี 23 หรือ 24 ซี่ ในตอนท้ายของศตวรรษที่ 19 “William Pater” วิศวกรเครื่องกลชาวอเมริกันเชื้อสายไอริช ได้สร้างฝาขวดแบบฟันปลา 24 ซี่ และยื่นขอรับสิทธิบัตร ภายในฝายังมีแผ่นกระดาษเพื่อป้องกันไม่ให้เครื่องดื่มสัมผัสกับโลหะด้วย โดยเขาเชื่อว่าฟันปลาจำนวนนี้เหมาะสมที่สุดสำหรับการปิดผนึกขวดเครื่องดื่ม และหมายเลข 24 ก็กลายเป็นมาตรฐานของอุตสาหกรรมในตอนนั้น

ฝาขวดที่มีฟันปลา 24 ซี่ ถูกนำมาใช้จนถึงราวทศวรรษปี 1930 หลังจากนั้นผู้คนก็ตระหนักว่าจำนวนฟันปลานี้มากเกินไป ทำให้ฝาขวดติดแน่นกับปากขวดและเปิดยากมาก หลังจากการทดลองเพิ่มและลดหลายครั้ง สุดท้ายฟันฟันปลาจำนวน 21 ซี่ ก็ถือว่าเหมาะสมที่สุด ทั้งรับประกันความทนทาน และช่วยให้ผู้ใช้เปิดได้อย่างง่ายดาย และมาตรฐานของอุตสาหกรรมก็ดำเนินมาเช่นนั้นจนถึงทุกวันนี้

นอกจากนี้ ยังมีคำอธิบายบางประการว่าทำไมฝาขวดมักจะมีฟันปลา 21 ซี่ ดังนี้

21 เป็นผลคูณของ 3 และในทางฟิสิกส์มีหลักการว่าวัตถุที่มีจุดรองรับ 3 จุด จะมีความสมดุลและเสถียรมากกว่า 2 หรือ 4 จุด อย่างไรก็ตาม เนื่องจากความยากอย่างยิ่งในการใช้ฝาขวดตามหลักการสามจุด ผู้ผลิตจึงทดลองกับตัวเลขที่มีผลคูณของ 3 ตามหลักการนี้ ฟันปลา 21 ซี่ในฝาขวด จึงเสร็จสมบูรณ์ที่สุด

ฝาขวดที่มีฟันเลื่อย 21 ซี่ ยังคงเป็นไปตามข้อกำหนดขั้นต่ำเพื่อความทนทาน ช่วยให้ปิดฝาขวดได้ ป้องกันไม่ให้ก๊าซหลุดออกมา และขณะเดียวกันจำนวนฟันปลา 21 ฟัน ก็ช่วยเพิ่มความปลอดภัยในการเปิดเครื่องดื่มอัดลม ป้องกันไม่ให้ฝาขวดเปิดแรงเกินไปเนื่องจากแรงของก๊าซที่อยู่ภายในเมื่อถูกเขย่า นอกจากนี้ การออกแบบส่วนที่หยักเป็นคลื่นยังเพิ่มแรงเสียดทานและทำให้เปิดได้ง่ายขึ้น

หลังจากผ่านการปรับปรุงให้สมบูรณ์แบบ และกลายเป็นมาตรฐานสากลมาจนถึงทุกวันนี้ จะเห็นได้ว่าประสิทธิภาพที่ดีที่สุดในแง่ของความปิดแน่น ความแข็งแรง และความง่ายในการเปิด ช่วยอธิบายว่าทำไมฝาขวดมักจะมีฟันปลา 21 ซี่ ไม่เพียงแต่เบียร์เท่านั้น แต่ยังรวมถึงน้ำอัดลมและเครื่องดื่มอัดลมยอดนิยมอื่นๆ ในขวดแก้วที่ใช้ฝาประเภทนี้ด้วย

• แพทย์อเมริกัน แนะนำเครื่องดื่ม 3 ชนิด ที่ตับและระบบย่อยอาหาร “ชอบ” ทุกอย่างมีขายในไทย!
• รู้ไว้ปลอดภัย! ทำไมเมื่อนอนโรงแรม ควรแขวน “ผ้าขนหนูเปียก” ไว้ตรงที่จับประตู?