จำนำข้าวไม่จบ : บทบรรณาธิการ

คำแถลงล่าสุดว่าด้วยแผนเคลียร์หนี้สินของรัฐบาลในโครงการจำนำข้าวของรัฐบาลชุดก่อนรัฐประหาร สรุปว่ายังต้องจ่ายคืนให้ธ.ก.ส. 1 แสนล้านบาท

จากตัวเลขเบื้องต้นที่คำนวณค่าความเสียหายหรือขาดทุนจากโครงการราว 5 แสนล้านบาท

แต่ละปีรัฐบาลตั้งงบเฉลี่ยชำระหนี้ที่ประมาณร้อยละ 10-20 โดยปีงบประมาณ 2565 ตั้งไว้ใช้หนี้ให้ ธ.ก.ส. 69,000 ล้านบาท และคาดว่าอีก 3-5 ปีจะใช้หมด

นอกจากนี้ยังเหลือข้าวเสื่อมคุณภาพที่รอระบายอีก 220,000 ตัน

การดำเนินงานทั้งเงินและข้าวทั้งหมดนี้ก่อให้เกิดเสียงวิจารณ์และการถกเถียงทางการเมืองอย่างต่อเนื่องเช่นกัน

การโจมตีโครงการของรัฐบาลเก่าโดยรัฐบาลใหม่เป็นเรื่องปกติทางการเมืองของนานาประเทศ โดยเฉพาะโครงการใหญ่ที่รัฐต้องใช้งบประมาณสูง

แต่สิ่งที่ประเทศไทยเผชิญไม่เหมือนกับประเทศอื่นคือ โครงการจำนำข้าวถูกยุติด้วยรัฐประหาร

ด้วยเงื่อนไขนี้ทไให้ไม่สามารถประเมินผลความสำเร็จหรือความล้มเหลวใดๆ ได้เลย เพราะรัฐบาลเก่าหมดโอกาสที่จะจัดการใดๆ ได้

ที่สำคัญที่สุดคือประชาชนโดยเฉพาะจากเกษตรกรผู้ปลูกข้าว ไม่มีส่วนร่วมและไม่มีโอกาสตัดสิน

โครงการจำนำข้าวที่เริ่มต้นจากการทำตามนโยบายที่หาเสียงของพรรคการเมือง จึงไม่ได้จบอย่างที่ควรจะจบ

แม้รัฐบาลชุดนี้จะพยายามโจมตีโครงการจำนำข้าว ด้วยจุดอ่อน ข้อด้อย ผลเสีย รวมถึงการดำเนินคดีทุจริตมากเพียงใด

กระแสโต้กลับทางสังคมยังคงมองว่าใช้อคติด้วยเป้าหมายทางการเมืองที่ต่อเนื่องมาจากคณะรัฐประหาร

ขณะที่พรรคเจ้าของนโยบายยังคงยกจุดดี จุดเด่นของโครงการในด้านการอุดหนุนชาวนา มาโต้แย้ง พร้อมกับตั้งคำถามกลับถึงการบริหารจัดการของรัฐบาลในเรื่องข้าว ที่มีราคาตกต่ำเป็นประวัติการณ์

โครงการจำนำข้าวจึงกลายเป็นปมการเมืองที่ตัดสินด้วยตอนจบไม่ได้