ตกขาว อาจเป็นอีกหนึ่งปัญหาที่ผู้หญิงทุกคนมีความกังวลใจ และยังเป็นปัญหาที่อาจไม่กล้าปรึกษาใครแม้กระทั่งหมอเพราะมีความเขินอาย แต่ตกขาวที่ผิดปกติอาจเป็นสัญญาณอันตรายต่อระบบสืบพันธุ์ได้

รองศาสตราจารย์ ดร.ภญ.ศรีจันทร์ พรจิราศิลป์, รศ.ภญ.สมใจ นครชัย และ ผศ.ดร.ภญ.วิลาสินี ซาโตะ ภาควิชาเภสัชวิทยา คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ระบุว่า ตกขาว หรือระดูขาว คือ ของเหลวออกมาทางช่องคลอด มาจากผนังด้านในช่องคลอดบุด้วยเซลล์ชนิดเยื่อเมือกคล้ายเซลล์เยื่อเมือกที่บุในช่องปากและจมูก โดยร่างกายขับออกมาผ่านช่องคลอด

มีตกขาว ปกติหรือไม่

ผู้หญิงทุกคนมีตกขาวเป็นเรื่องปกติ ช่วงเด็กอาจมีเพียงเล็กน้อย เมื่อถึงช่วงเริ่มมีประจำเดือน ตกขาวจะมากขึ้น และมีปริมาณที่พอเหมาะจนถึงวัยสูงอายุ จากนั้นปริมาณลดลงจนแทบไม่มี บางช่วงอาจมีตกขาวมากกว่าปกติ เช่น ขณะตั้งครรภ์ เวลาที่มีการกระตุ้นทางเพศ หลังจากมีกิจกรรมทางเพศ หรือเมื่อใช้ยาคุมกำเนิดบางชนิด เป็นต้น

ประโยชน์ของตกขาว

1. ตกขาวช่วยหล่อลื่นช่องคลอดไม่ให้แห้ง
2. ตกขาวช่วยขับสิ่งแปลกปลอม 
3. ตกขาวฆ่าเชื้อโรค 
4. ตกขาวช่วยปรับสภาพความเป็นกรดด่าง ในช่องคลอดให้สมดุล

ตกขาวที่ปกติ เป็นอย่างไร

ตกขาวที่ปกติโดยทั่วไปจะไม่มีกลิ่น หรืออาจมีกลิ่นคาวเล็กน้อย ในช่วงกลางของรอบเดือน (ราววันที่ 14 ของรอบเดือน) เป็นช่วงใกล้เวลาไข่ตก น้ำเมือกในช่องคลอดจะเหลวใส และมีปริมาณมาก ส่วนช่วงอื่นน้ำเมือกจะข้น ขาวขุ่นคล้ายแป้งเปียก

อย่างไรก็ดี ปริมาณน้ำเมือกในช่องคลอดมากหรือน้อยเพียงไรขึ้นกับแต่ละคน 

ตกขาวแบบปกติมักไม่มีอาการผิดปกติอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น แสบหรือคันช่องคลอด และมักหายได้เองโดยไม่ต้องให้การรักษาใดๆ

ตกขาวที่ผิดปกติ เป็นอย่างไร

1. ตกขาวมีน้ำเมือกออกมาทางช่องคลอดปริมาณมากผิดปกติร่วมกับมีอาการคัน หรือปวดแสบปวดร้อน
2. ตกขาวมีกลิ่นเหม็นผิดปกติ
3. ตกขาวมีอาการเป็นอยู่นาน ไม่หายไปเอง
4. ตกขาวมีสีและกลิ่นที่แปลกไป ไม่ใช่สีขาว ไม่ใช่สีขาวปนเหลืองเล็กน้อย หรือตกขาวมีเลือดปน มีฟอง
5. ตกขาวมีลักษณะคล้ายนม หรือยางมะละกอ บางครั้งเป็นก้อน มักมีอาการคันมาก ร่วมกับมีผื่นคัน แดงหรือบวมที่บริเวณปากช่องคลอด

สาเหตุของตกขาวที่ผิดปกติ

1. มีการอักเสบติดเชื้อในช่องคลอด จากเชื้อรา เชื้อแบคทีเรีย เชื้อปรสิต เป็นต้น
2. เนื้องอก หากเกิดจากเนื้องอก มักมีเลือดปนในตกขาวด้วย
3. มีสิ่งแปลกปลอมในช่องคลอด เช่น ผ้าอนามัยชนิดสอดช่องคลอด หรือถุงยางคุมกำเนิด
4. ผลข้างเคียงจากการใช้ยาปฏิชีวนะ หรือยาสเตียรอยด์
5. ช่องคลอดอักเสบจากโรคเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้
6. มีเพศสัมพันธ์กับผู้ที่มีการติดเชื้อปรสิต Trichomonas vaginalis
7. ฉีดล้างช่องคลอด ใช้สบู่หอม ใช้สารฆ่าอสุจิ ที่อาจทำให้เกิดการแพ้หรือระคายเคืองช่องคลอด

วิธีรักษาอาการตกขาวผิดปกติ

แพทย์อาจพิจารณาให้รับประทาน ทายา หรือสอดยาในช่องคลอด เพื่อรักษาอาการช่องคลอดอักเสบจากการติดเชื้อรา

วิธีป้องกันภาวะตกขาวผิดปกติ

1. ใส่เสื้อผ้าที่คับมาก สภาพร่างกายที่อ้วนมาก ทำให้ช่องคลอดอับชื้น
2. หลีกเลี่ยงการใช้ยาปฏิชีวนะ หรือยาสเตียรอยด์บางชนิดที่ทำให้เกิดผลข้างเคียงต่อตกขาว
3. ระมัดระวังไม่ให้เกิดเหตุลืมผ้าอนามัยชนิดสอดช่องคลอด หรือถุงยางคุมกำเนิดไว้ในช่องคลอด
4. ในผู้ป่วยโรคเบาหวาน พยายามควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้ดี
5. หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์กับคนที่ไม่น่าไว้ใจ หรือไม่มั่นใจในสุขภาพ
6. ไม่ฉีดล้างช่องคลอด หรือใช้ผลิตภัณฑ์ใดๆ กับช่องคลอด ที่เป็นผลิตภัณฑ์ที่ไม่ได้รับมาตรฐานในการผลิตที่ถูกต้อง
7. หากมีความผิดปกติของตกขาว รวมถึงช่องคลอด ควรรีบพบแพทย์ทันที ไม่ควรพยายามล้างทำความสะอาดบ่อยเกินไป หรือซื้อยามากิน ทา เหน็บ เอง เพราะอาจใช้ตัวยาที่ไม่เหมาะสมต่ออาการหรือโรคที่เป็นอยู่ได้