เข้าหน้าร้อนที่ญี่ปุ่น อีกหนึ่งปัญหาที่คนญี่ปุ่นต้องเจอก็คือ ยุง ซึ่งสร้างทั้งความรำคาญและความระคายเคืองต่อผิวหนัง อีกทั้งยุงยังเป็นพาหะของโรคหลายชนิด ได้แก่ ไข้เลือดออกและโรคไข้สมองอักเสบ เป็นต้น มารู้เรื่องราวน่ารู้ของยุงและวิธีการป้องกันยุงของคนญี่ปุ่นกัน

เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับยุง

ยุงเป็นแมลงที่บินด้วยอัตราเร็วประมาณ 8 กม./ชั่วโมง แม้อยู่ในระยะห่างกัน 10 เมตร แต่ยุงจะรู้ว่ามีมนุษย์อยู่จากการสัมผัสถึงความร้อน ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ กลิ่น (กรดแลคติกและกรดไขมัน) ที่ร่างกายปล่อยออกมา ร่วมกับการมองเห็น ยุงเพศเมียจะดูดเลือดมนุษย์และสัตว์เพื่อนำโปรตีนไปใช้ในการสร้างไข่ ส่วนยุงเพศผู้จะไม่ดูดเลือดแต่ดูดกินน้ำหวานจากเกสรดอกไม้ โดยปริมาณเลือดที่ดูดนั้นจะมีปริมาณที่เกือบเท่ากับน้ำหนักตัวของพวกมัน

ปัจจัยอะไรบ้างที่ดึงดูดยุงให้มากัด

• ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่คนหายใจออกมา

โดยปกติคนเราจะหายใจและปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ออกมา โดยเฉพาะในคนที่ออกกำลังกายจะปล่อยก๊าซชนิดนี้ออกมาทางการหายใจสูงกว่าคนปกติ ดังนั้นจึงดึงดูดให้ยุงมากัดได้ดี

• คนที่มีอุณหภูมิร่างกายสูง

ยุงมีเส้นขนประมาณ 2,000 เส้นที่อยู่ที่หนวดของมัน ซึ่งทำหน้าที่เป็นประสาทสัมผัสที่ทำให้มันรับรู้ว่าใครมีอุณหภูมิร่างกายสูงได้ โดยปกติทารกและเด็กและหญิงมีครรภ์จะมีอุณหภูมิสูงกว่าคนปกติ อีกทั้งคนที่ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มีอุณหภูมิร่างกายสูงขึ้น ทำให้ยุงมักจะเลือกกัดคนเหล่านี้ก่อน

• คนใส่เสื้อสีดำหรือสีกรมท่า

ยุงไม่สามารถแยกแยะสีได้เหมือนคน แต่จะแยกแยะสีจากความยาวของคลื่นแสง ทำให้พวกมันแยกสีดำหรือสีกรมท่าได้อย่างชัดเจน โดยมีการทดลองพบว่ายุงจะไปกัดคนที่ใส่เสื้อสีดำมากกว่าคนใส่เสื้อขาวถึง 10 เท่า

• กลิ่นเหงื่อและกลิ่นเท้า

ประสาทสัมผัสของยุงไวต่อกรดแลคติกและกรดไขมันที่อยู่ในกลิ่นเหงื่อได้ดี อีกทั้งกลิ่นจากฝ่าเท้าก็เป็นอีกกลิ่นที่ดึงดูดให้ยุงเข้ามากัด

วิธีการหลีกเลี่ยงไม่ให้ยุงกัด

1. กำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงโดยขจัดแอ่งน้ำเล็กๆ ซึ่งอาจจะเป็นที่วางไข่ของยุงที่อยู่รอบบ้าน
2. หากต้องเข้าไปในแหล่งที่มียุงเยอะ เช่น พุ่มไม้ สวนสาธารณะ หรือในสวนที่แสงอาทิตย์ส่องไม่ถึง ควรใส่เสื้อผ้าที่ปกคลุมร่างกายมิดชิดและหลีกเลี่ยงการใส่เสื้อสีดำ แต่ให้เลือกใส่เสื้อสีขาว สีครีม หรือสีเหลืองแทน
3. หมั่นเช็ดทำความสะอาดเอากลิ่นเหงื่อออกจากร่างกายหรือใช้สเปรย์ดับกลิ่นกาย ดูแลทำความสะอาดเท้าและใช้สเปรย์ดับกลิ่นเท้า เป็นต้น
4. ใช้ผลิตภัณฑ์ไล่ยุงที่มีส่วนผสมของน้ำมันหอมระเหยจากสมุนไพร ได้แก่ เลมอน ยูคาลิปตัส ตะไคร้หอม เจอราเนียม เปปเปอร์มินต์ หรือลาเวนเดอร์ เป็นต้น ผลิตภัณฑ์เหล่านี้จะปลอดภัย เหมาะสำหรับเด็กและทารก
5. ใช้ผลิตภัณฑ์สเปรย์ เจล หรือโลชั่นกันยุงที่มีส่วนผสมของสารอิคาริดิน (Icaridin) ตั้งแต่ 10-15 เปอร์เซ็นต์ สารชนิดนี้มีประสิทธิภาพในการไล่ยุงโดยไม่ทำให้เกิดอาการระคายเคืองต่อผิวหนังและดวงตา ไม่มีกลิ่นฉุน และไม่ละลายพลาสติก อีกทั้งยังระเหยออกจากผิวช้ากว่าสารที่ใช้กันทั่วไป จึงทำให้คงประสิทธิภาพการไล่ยุงได้นานอย่างน้อย 6 ชั่วโมง
6. หมั่นดูแลไม่เปิดหน้าต่างหรือประตูให้ยุงเข้าบ้าน และอาจจะใช้ผลิตภัณฑ์ขับไล่ยุงทั้งแบบเสียบกับปลั๊กไฟหรือยากันยุงแบบขดที่ทำจากส่วนผสมของสารไพรีทรอยด์ (Pyrethroid) ซึ่งมีฤทธิ์ยาฆ่ายุงโดยไม่เป็นอันตรายต่อมนุษย์

แม้จะเป็นสัตว์ขนาดเล็กแต่ยุงก็ร้ายไม่ใช่เล่น  ได้รู้ถึงปัจจัยที่ดึงดูดยุงให้มากัดแล้ว ผู้เขียนหวังว่าผู้อ่านจะนำวิธีการไปใช้ป้องกันและไล่ยุงไม่ให้เข้ามากัดคนที่เรารักได้ดีขึ้น