กลายเป็นเรื่องราวที่ถูกพูดถึงเป็นอย่างมาก เนื่องจากวานนี้ (13 ธันวาคม 2566) ที่ ไอซ์ หรือ นางสาวรักชนก ศรีนอก สส.กทม. เขตบางบอน พรรคก้าวไกล ถูกศาลอาญาตัดสิน จำคุก 6 ปี ไม่รอลงอาญา จากคดี มาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ จากการทวีตข้อความและรีทวีตข้อความผู้อื่น โดย ผลการพิพากษา ศาลตัดสินว่า “จำเลยมีความผิดฐานดูหมิ่นสถาบัน ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ ให้ลงโทษตาม มาตรา 112 อันเป็นบท หนักสุด รวม 2 กระทง จำคุกกระทงละ 3 ปี รวมจำคุก 6 ปี ไม่รอลงอาญา”

ต่อมา พรรคก้าวไกล พยายามยื่นขอ ประกันตัวไอซ์ รักชนก ทางศาลอาญา ได้อนุมัติให้ประกันตัว โดยให้วางเงินเป็นหลักประกันจำนวนวงเงิน 500,000 บาท พร้อมกำหนดเงื่อนไข “ห้ามกระทำการ ร่วมกิจกรรมที่มีลักษณะ หรือ มีพฤติการณ์แบบเดียวกับที่ถูกกล่าวหาอีก”

หลังจากที่ได้รับการปล่อยตัวออกมา ไอซ์ รักชนก ได้พูดเปิดใจกับสื่อมวลชนออกมาว่า จริงๆ ตนไม่ได้กังวลอะไรตั้งแต่แรก แต่รู้สึกว่าสิทธิในการประกันตัวควรเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานที่ถูกรับรองไว้ตามรัฐธรรมนูญ และอยากเรียกร้องให้ศาลพิจารณาให้นักโทษผู้ต้องหาคดีมาตรา 112 ให้คนอื่น ๆ ได้รับการประกันตัวด้วย มันไม่ใช่เรื่องที่มากเกินไป มันก็คือสิทธิที่ถูกรองรับเอาไว้ด้วยรัฐธรรมนูญ ก็อยากให้ศาลปฏิบัติกับผู้ถูกกล่าวหาใน คดี ม.112 ให้เหมือนกับคดีอื่น ๆ

ล่าสุด Facebook รักชนก ศรีนอก ได้มีการเคลื่อนไหวอีกครั้ง โดยเป็นการแชร์ รายชื่อผู้ต้องขัง ที่ถูกตั้งข้อหาในคดีการเมืองต่างๆ รวมถึง คดีม.112 ว่ามีใครบ้างที่ยังไม่ได้รับการประกันตัวในขณะนี้ และ ไอซ์ ระบุข้อความว่า “ขอความเป็นธรรม ขอสิทธิ์ประกันตัวให้ทุกคนด้วยค่ะ”

รายชื่อผู้ต้องขัง “คดีม.112 และคดีการเมืองต่างๆ”

จนถึงตอนนี้ (13 ธ.ค.) ยังคงมีผู้ถูกคุมขังในคดีที่เกี่ยวข้องกับการเมือง อย่างน้อย 38 คน ในจำนวนนี้เป็นผู้ต้องขังระหว่างต่อสู้คดี อย่างน้อย 25 ราย และเป็นผู้ต้องขังที่คดีถึงที่สุดแล้ว (นักโทษเด็ดขาด) อย่างน้อย 13 ราย ระหว่างสู้คดี อย่างน้อย 25 คน แบ่งตามข้อกล่าวหา

1. คดีมาตรา 112 จำนวน 16 คน ในจำนวนนี้เป็นคดีเยาวชน 2 คน
2. คดีอื่น ๆ จำนวน 9 คน ได้แก่ คดีที่ถูกฟ้องว่าครอบครองวัตถุระเบิด (ระเบิดปิงปอง), เผารถตำรวจ, เผาป้อมตำรวจจราจร และอื่น ๆ

แบ่งตามชั้นที่ถูกคุมขัง

1. ชั้นสอบสวน (ฝากขัง) จำนวน 2 คน ได้แก่ แม็กกี้ และ “เจมส์” ณัฐกานต์
2. ชั้นพิจารณาคดี (ศาลยังไม่พิพากษา) จำนวน 1 คน ได้แก่ วุฒิ
3. ชั้นอุทธรณ์ (ศาลชั้นต้นพิพากษาแล้ว) จำนวน 16 คน ได้แก่ ถิรนัย, ชัยพร, ชนะดล, เวหา, ทีปกร, วารุณี, ประวิตร, วัฒน์, ขจรศักดิ์, คเชนทร์, โสภณ, ไพฑูรย์, สุขสันต์, ธนายุทธ, อานนท์, วีรภาพ และชินวัตร
4. ชั้นฎีกา (ศาลอุทธรณ์พิพากษาแล้ว) จำนวน 3 คน ได้แก่ อุดม, สมบัติ และกัลยา ถูกขังตามคำสั่งให้ใช้มาตรการพิเศษแทนการพิพากษาในศาลเยาวชนฯ จำนวน 2 คน คือ ภูมิและภัทรชัย

• ศาล ยกฟ้องปริญญ์ คดีอนาจาร เหตุหมดอายุความ-ไม่เข้าข่ายพรากผู้เยาว์

• ‘เก็ต ชินภัสร์’ ประกาศลาออกจากพรรค รทสช. ลั่น! เพราะระบบพรรค

• เศรษฐา เบรก ชัชชาติ ปม PM 2.5 ไม่สั่ง WFH ลั่น ฝุ่นมันก็ขึ้นๆลงๆ

คดีสิ้นสุด 13 คน คดีมาตรา 112 จำนวน 6 คน ได้แก่ โย่ง, อัญชัญ, พลทหารเมธิน, ปริวัตร, วัฒน์ และกิจจา , คดีอื่น ๆ จำนวน 7 คน ได้แก่ “มะ” ณัฐชนน, วรรณภา, กฤษณะ, “แน็ก” ทัตพงศ์, สุวิทย์, เอกชัย และสุดใจ

ระหว่างสู้คดี ได้ประกันตัวแล้ว 4 คน ด้านคดี ม.112 ไร้แววได้ประกัน มีแต่ถูกขังเพิ่ม คือ “ณัฐกานต์ – จิรวัฒน์”

ตลอดเดือน พ.ย. ที่ผ่านมา จนถึงปัจจุบัน (13 ธ.ค.) พบว่ามีผู้ต้องขังระหว่างสู้คดีในคดีที่มีมูลเหตุเกี่ยวกับการเมืองได้รับการปล่อยตัวชั่วคราวจากคำสั่งให้ประกันตัวของศาล รวมทั้งสิ้น 4 คน ได้แก่ “อาร์ม” วัชรพล, “ต้อม” จตุพล, “แบงค์” ณัฐพล, และ “เก่ง” พลพล ในคดีที่ถูกฟ้องจากเหตุชุมนุมที่ดินแดง เมื่อปี 2565 แต่กลับไม่พบว่าศาลให้ประกันผู้ต้องขังในคดีมาตรา 112 ที่ถูกคุมขังอยู่ ‘เลยสักคน’

ขณะเดียวกันมี ผู้ถูกคุมขังระหว่างสู้คดีเพิ่มอีก 3 คน ล้วนเป็นคดีที่มีข้อหาหลักเป็นมาตรา 112 คนแรก คือ “เจมส์” ณัฐกานต์ ใจอารีย์ นักกิจกรรมฝั่งธนบุรี อายุ 37 ปี ถูกกล่าวจากการโพสต์เฟซบุ๊ก จำนวน 3 โพสต์ เมื่อต้นปี 2565 ณัฐกานต์ถูกจับกุมจากบ้านที่กรุงเทพฯ ตามหมายจับของศาลจังหวัดพัทลุง และถูกนำตัวไปฝากขังอยู่ที่เรือนจำจังหวัดพัทลุง ตั้งแต่วันที่ 9 พ.ย. 2566 ซึ่งปัจจุบันผ่านมากว่า 1 เดือนเศษแล้ว แต่ศาลยังยืนยันคำสั่งไม่ให้ประกันตัว

คนที่สอง คือ “จิรวัฒน์” พ่อค้าขายของออนไลน์วัย 32 ปี ถูกดำเนินคดี 112 จากการถูกกล่าวหาว่าแชร์โพสต์เฟซบุ๊ก จำนวน 3 โพสต์ เมื่อปี 2563 ถูกคุมขังอยู่ที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ มาตั้งแต่วันที่ 6 ธ.ค. 2566 ภายหลังศาลอาญากรุงเทพใต้พิพากษาจำคุก 6 ปี โดยไม่รอลงอาญา

และกรณีของ “ชินวัตร จันทร์กระจ่าง” ที่ถูกศาลอาญาพิพากษาจำคุก 3 ปี กรณีการปราศรัยในการชุมนุม #2ธันวาไปห้าแยกลาดพร้าว เมื่อวันที่ 2 ธ.ค. 2563

สำหรับผู้ต้องขังคดีการเมืองที่ถูกคุมขัง ‘ระหว่างสู้คดี’ ซึ่งล้วนแต่ถูกคุมขังภายในปี 2566 ที่มี 365 วันนั้น ปัจจุบันพบว่ามี 2 ราย คือ “ถิรนัย” และ “ชัยพร” ถูกคุมขังเป็นเวลานานเกิน 300 วันแล้ว นับว่าเป็นการถูกคุมขังโดยไม่ได้รับสิทธิประกันตัวที่ยาวนานที่สุดในรอบปี 2566 นี้ ตามมาด้วย “ชนะดล” 274 วัน, “วุฒิ” 262 วัน และ “เวหา” 210 วัน ตามลำดับ

ถูกคุมขังเกิน 300 วัน อย่างน้อย 2 คน
ถูกคุมขังเกิน 200 วัน อย่างน้อย 3 คน
ถูกคุมขังเกิน 100 วัน อย่างน้อย 7 คน
ถูกคุมขังเกิน 50 วัน อย่างน้อย 10 คน
ถูกคุมขังยังไม่ถึง 50 วัน อย่างน้อย 2 คน

คดีถึงที่สุดแล้ว เพิ่มอีก 3 คน : พบ “โย่ง-กิจจา” ถูกขังคดี ม.112 ด้าน “วัฒน์” ประสงค์ให้คดีสิ้นสุด จนถึงสิ้นปีจะยังไม่มีใครได้ปล่อยตัวอีก

ตลอดเดือน พ.ย. ที่ผ่านมา จนถึงปัจจุบัน (13 ธ.ค.) มีผู้ต้องขังคดีถึงที่สุดเพิ่มมาอีก 3 คนด้วยกัน ได้แก่ “วัฒน์”, “โย่ง” และ “กิจจา” ทำให้ยอดรวมผู้ต้องขังการเมืองที่คดีสิ้นสุดแล้วเพิ่มขึ้นจาก 10 คน เป็น 13 คน

โดย “วัฒน์” ช่างตัดผมและพ่อลูกหนึ่ง วัย 29 ปี จากราชบุรี ต้องขังระหว่างสู้คดี มาตั้งแต่วันที่ศาลชั้นต้น (ศาลอาญา) พิพากษาจำคุก 1 ปี 6 เดือน แต่ล่าสุดเมื่อปลายเดือน พ.ย. ที่ผ่านมา วัฒน์ได้เปลี่ยนสถานะไปเป็น ‘นักโทษเด็ดขาด’ แล้ว เนื่องจากคดีได้สิ้นสุดลงแล้ว จากการที่ทั้งอัยการโจทก์และวัฒน์เองตัดสินใจไม่ยื่นอุทธรณ์คำพิพากษาอีก วัฒน์จึงต้องรับโทษจำคุกต่อไปอยู่ที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ ให้ครบตามคำพิพากษา เบื้องต้นคาดว่าจะได้รับการปล่อยตัวช่วงเดือน ม.ค. ปี 2568

ทั้งยังพบว่ามี ผู้ถูกคุมขังในคดีสิ้นสุดเพิ่มอีก 2 ราย ซึ่งไม่ได้ขอรับความช่วยเหลือทางกฎหมายจากศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน

คนแรก คือ “โย่ง” ประชาชน วัย 51 ปี ถูกคุมขังในคดีมาตรา 112 มาตั้งแต่วันที่ 1 ธ.ค. 2563 หรือนานกว่า 3 ปีแล้ว ตั้งแต่วันที่ศาลชั้นต้นพิพากษาจำคุก 12 ปี ก่อนลดเหลือ 6 ปี ในคดีมาตรา 112 จากการคอมเมนต์เฟซบุ๊ก ทว่าศูนย์ทนายฯ เพิ่งทราบข้อมูลคดีของเขาเมื่อช่วงปลายเดือน พ.ย. ที่ผ่านมานี้ เนื่องจากโย่งได้ว่าจ้างทนายความในระหว่างถูกดำเนินเอง

คนที่สอง คือ “กิจจา” ถูกคุมขังอยู่ที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ มาตั้งแต่ 1 พ.ย. 2566 ภายหลังศาลฎีกาพิพากษายืนจำคุก 1 ปี 6 เดือน โดยไม่รอลงอาญา จากผลคำพิพากษาของศาลฎีกาซึ่งเป็นศาลช้้นสูงสุดของกระบวนยุติธรรม ทำให้คดีของกิจจาถึงที่สุดและต้องถูกคุมขังทันทีในฐานะ “นักโทษเด็ดขาด” เบื้องต้นคาดว่ากิจจาจะได้รับการปล่อยตัวช่วงเดือน เม.ย. ปี 2568

ทั้งนี้ กิจจามีทนายความของตนเองให้ความช่วยเหลือคดี จึงยังไม่มีข้อมูลรายละเอียดของคดีความและข้อมูลประวัติโดยสังเขป

ในปีนี้ไม่พบว่ามีผู้ต้องขังคดีสิ้นสุดคนใดมีกำหนดปล่อยตัวเนื่องจากถูกคุมขังจนครบโทษอีก แต่สำหรับปีหน้า ปี 2567 นั้นมีอย่างน้อย 5 คนจะได้รับการปล่อยตัวจากการถูกคุมขังจนครบโทษ ได้แก่ โย่ง, พลทหารเมธิน, ปริทัศน์, สุวิทย์ และ เอกชัย

ที่มา : รักชนก ศรีนอก , ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน