หลายๆ คนมีเป้าหมายในชีวิตว่าอยากจะเป็นคนที่มีอายุยืน พร้อมๆ กันกับที่มีสุขภาพดีด้วย การดูแลสุขภาพให้แข็งแรงและอายุยืนนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย แต่ก็ใช่ว่าจะทำไม่ได้
Blue Zones เป็นชื่อที่ใช้เรียกพื้นที่ส่วนต่างๆ ของโลก เป็นที่ที่มีผู้ที่อายุตั้งแต่ 100 ปีขึ้นไปอาศัยอยู่ ซึ่งส่วนใหญ่แล้วเพื่อนและญาติๆ ของคนเหล่านั้นต่างก็มีอายุยืนด้วย พวกเขามีสุขภาพกายแข็งแรง สุขภาพใจไม่เครียด และมีโอกาสเสี่ยงที่จะป่วยเป็นโรคสมองเสื่อมน้อยกว่าผู้สูงอายุในแถบอื่นๆ
Blue Zones พบในที่ต่างๆ ทั่วโลก พบมากในแถบชายฝั่งทะเลเตอร์เรเนียน เช่น ที่เกาะอีคารีอา ในกรีซ, ซาร์ดิเนียของอิตาลี และยังพบที่โอกินาวา ของญี่ปุ่น, แถวๆ คอสตาริกา บนคาบสมุทรนิโคยา และโลมาลินดา ในรัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา ซึ่งเคล็ดลับอายุยืนของผู้คนใน Blue Zones คือ พวกเขาอยู่ร่วมกันในลักษณะที่เกื้อหนุนซึ่งกันและกัน ออกกำลังกายด้วยกิจกรรมการเดินหรือเดินป่า และกินอาหารที่หาได้ตามฤดูกาล
Nick Buettner หนึ่งในผู้บริหารของ Blue Zones กล่าวกับสำนักข่าว TODAY ว่า “โครงการที่เรากำลังทำกับ Blue Zone คือ การแสดงให้เห็นว่าเราสามารถสร้างสภาพแวดล้อมให้เหมาะกับสุขภาพอย่างไร เพื่อให้คนตัดสินใจที่จะดูแลสุขภาพของตนเองและไม่บ่ายเบี่ยงที่จะทำด้วย” และ Buettner ยังได้อธิบายต่อว่า “คนอเมริกันมักให้ความสำคัญกับการควบคุมอาหารและการออกกำลังกาย”
มีนิสัยอะไรดีๆ ต่อสุขภาพบ้างที่เราได้เรียนรู้จากบรรดาผู้สูงอายุที่มีอายุยืนมากกว่า 100 ปี ในพื้นที่ Blue Zone นิสัยที่จะปกป้องและรักษาสุขภาพของเราได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ช่วงที่เกิดภาวะโรคระบาด
- ป้องกันตัวเองป่วยเป็นโรคเรื้อรัง
ผู้ที่มีโรคประจำตัวมีความเสี่ยงที่จะได้รับผลกระทบจากโควิด-19 มากกว่าคนที่มีสุขภาพดี โดยเฉพาะผู้ที่เป็นโรคอ้วนและโรคปอด แต่ชาว Blue Zones ที่อายุยืนทั้งหลายนั้นห่างไกลจากโรคประจำตัวเหล่านี้ ก็เพราะวิธีการเลือกกินอาหารและการออกกำลังกายของพวกเขา อาหารจำพวกเนื้อสัตว์หรือขนมหวาน พวกเขาจะกินกันในโอกาสพิเศษ เช่น เฉลิมฉลองหรือเทศกาล และไม่กินหลังอาหารเย็น ส่วนการกินโปรตีน ก็เลือกโปรตีนจากพืชแทนโปรตีนจากเนื้อสัตว์ นี่ทำให้คนใน Blue Zones ได้รับวิตามิน แร่ธาตุ สารต้านอนุมูลอิสระ และไฟโตนิวเทรียนท์เพื่อป้องกันโรคสูงมาก
ถั่ว เป็นอาหารที่ชาว Blue Zone และชาวอเมริกันบริโภคกันเพิ่มขึ้นในช่วงที่มีการระบาดของโควิด-19 ด้วยเหตุผลที่ดีว่า ถั่วมีความหลากหลายของสารอาหาร ง่ายต่อการกิน อาจใส่ในอาหาร หรือกินเป็นของว่าง มีใยอาหาร ช่วยลดคอเลสเตอรอล ซึ่งถั่วมีราคาไม่แพงและเก็บง่าย ดังนั้น การมีถั่วอยู่ในตู้กับข้าว จะช่วยให้เราไม่จำเป็นต้องออกไปซื้ออาหารนอกบ้านบ่อยๆ
- เสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย
หลายคนไม่รู้ว่า “ลำไส้” มีประโยชน์ต่อร่างกายมากกว่าการเป็นอวัยวะในระบบทางเดินอาหาร เพราะลำไส้มีความสัมพันธ์กับระบบภูมิคุ้มกันของสุขภาพ โดยลำไส้จะทำงานร่วมกับจุลินทรีย์ชนิดมีประโยชน์นับล้านๆ ตัวที่อยู่ในร่างกายของเรา
จุลินทรีย์เหล่านี้สามารถป้องกันเราจากการติดเชื้อโรคต่างๆ และลดความเสี่ยงของการเกิดโรคบางโรคได้ด้วย คนใน Blue Zones กินอาหารประเภทพืชผักกว่า 90-100 เปอร์เซ็นต์ของจานอาหาร โดยอาหารที่ชาว Blue Zone นิยมบริโภคเพื่อสร้างเสริมภูมิคุ้มกันของร่างกายก็เช่น ผัก ผลไม้ ถั่ว และเมล็ดธัญพืช ซึ่งอาหารเหล่านี้นับเป็นอาหารชั้นดีให้กับแบคทีเรียชนิดดีต่อสุขภาพที่อยู่ในร่างกายของเรา
- ปลูกผัก ทำสวน
คนใน Blue Zones มักจะปลูกพืชผักผลไม้กินเอง ซึ่งนอกจากจะประหยัดเงิน ได้กินผักและผลไม้ที่สดสะอาด ไม่ผ่านกระบวนการผลิตอะไรมากมายแล้ว ยังสามารถเก็บพืชผักเหล่านั้นไปแบ่งปันให้กับผู้อื่นได้ด้วย นอกเหนือจากนี้ ยังมีงานวิจัยที่แสดงให้เห็นว่าการปลูกฝัก ทำสวนสามารถสร้างความสุขได้ ขณะเดียวกันก็ได้ออกกำลังกายไปในตัว Buettner กล่าวว่า ชาว Blue Zones ทั่วโลกชอบปลูกผัก ทำสวน เพราะพวกเขารู้สึกว่าเป็นการได้ขยับเขยื้อนร่างกาย ทำให้คนเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องไปวิ่งเพื่อให้ร่างกายแข็งแรงเลยด้วยซ้ำ
- ทำและแบ่งปันสูตรอาหาร
ผู้คนใน Blue Zones ส่วนใหญ่มีสูตรอาหารประจำบ้านของตัวเอง นอกจากนี้ยังมีอาหารท้องถิ่นที่แตกต่างกันไป ส่วนใหญ่ใช้วัตถุดิบที่ราคาไม่สูง หาซื้อง่าย จัดเก็บง่าย และเมื่อทำเสร็จแล้วก็สามารถนำไปแบ่งปันบ้านใกล้เรือนเคียงได้ แม้ว่าโควิด-19 ทำให้ไม่สามารถนัดเจอใครๆ หรือกินข้าวร่วมโต๊ะกันได้ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าจะไม่มีทางออก เพราะพวกเขาสามารถแลกเปลี่ยนสูตรอาหาร หรือกระทั่งทำอาหารไปพร้อมๆ กันผ่านวิดีโอคอล
- ใส่ใจเครื่องดื่มที่ดีต่อสุขภาพ
ช่วงที่โควิด-19 ระบาด พบว่าเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นเครื่องดื่มที่คนนิยมดื่มกันเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะในคนที่มีความวิตกกังวล ซึมเศร้า หรืออาการทางจิตอื่นๆ ใน Blue Zones ก็เช่นกัน แต่คนเหล่านี้เลือกดื่มไวน์แดงในปริมาณที่เหมาะสมพร้อมมื้ออาหาร (แต่ถ้าปกติแล้วคุณเป็นคนไม่ดื่มก็ไม่จำเป็นต้องดื่ม) แต่คนใน Blue Zones ก็ยังเลือกดื่มน้ำเปล่า ชา และกาแฟเป็นส่วนใหญ่ และจำกัดการดื่มน้ำอัดลม
- ใกล้ชิดและมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น
นอกเหนือจากพฤติกรรมสุขภาพอย่างการใส่ใจเรื่องอาหารและการออกกำลังกาย คนที่อายุยืนส่วนใหญ่จะแวดล้อมไปด้วยครอบครัวครอบครัวที่อบอุ่น รายล้อมไปด้วยเพื่อนฝูงวัยเดียว หรืออยู่ในชุมชนที่เอื้อต่อการมีสุขภาพจิตที่ดี และมีกิจกรรมที่ส่งเสริมสุขภาพ ซึ่งอาจเป็นแรงบันดาลใจให้ลุกขึ้นไปทำพฤติกรรมกับผู้อื่นเพื่อสุขภาพที่ดีบ้าง
