วันที่ 31 มกราคม 2567 เกิดกระแสวิพากษ์วิจารณ์ถึงคลิปไวรัล น้ำยาล้างจานผสมน้ำแช่ปลา ที่กำลังถูกเผยแพร่ไปทั่วโซเชียล เมื่อหนุ่มรายหนึ่งที่ประกอบธุรกิจเกี่ยวกับปลา สาธิตการใช้น้ำยาล้างจานผสมลงไปในน้ำแช่ปลา ก่อนเคลื่อนย้ายไปยังสถานที่ต่างๆตามที่มีลูกค้าสั่ง ซึ่งหลายคนตั้งข้อสงสัยว่า น้ำยาล้างจาน จัดว่าเป็นสารเคมีชนิดหนึ่งแม้จะนำมาใช้ล้างภาชนะที่เรารัปประทานอาหารได้ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าจะรับประทานได้ ซึ่งการทำแบบนี้จะมีสารตกค้างในปลาหรือไม่?

ล่าสุด ทางด้าน รศ.ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อ.ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก อ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์ ถึงกรณีข้างต้นว่า “ไม่สนับสนุนให้เอาน้ำยาล้างจาน ไปผสมน้ำแช่ปลาครับ” เช้านี้มีคนทักหลังไมค์มาหลายคนเลย ถึงกรณีที่มีคลิปวีดีโอเผยแพร่ไวรัลกัน เป็นการเอาน้ำยาล้างจานยี่ห้อหนึ่ง มาผสมในน้ำที่สำหรับแช่ปลาระหว่างขนส่ง โดยอ้างว่า ฟองของน้ำยาจะช่วยให้น้ำมีอากาศเยอะ ปลาจะไม่ตายง่าย .. แต่ก็ทำให้หลายคนสงสัยว่า จะเป็นอันตรายต่อสุขภาพของผู้บริโภคปลานั้นจริงหรือ ? แม้จะอ้างว่าน้ำยานั้น เป็นสูตรสกัดจากธรรมชาติก็ตาม

• ร.ต.อ.ป่าติ้ว ฉาวอีก! เนียนเป็นครูสอนป้องกันตัว แล้วแชทเต๊าะเด็ก
• ภรรยาอธิบดีกรมการข้าว โพสต์นาทีล่อซื้อ พ้อ ให้สามีลาออก
• อวสานหมึกไข่ย่าง เห็นแน่นๆตัวเต่งๆ ฉีกออกมาทีมีผงะ แทบกินไม่ลง

น้ำยาล้างจาน แม้จะมีหลายสูตรผสม แต่ก็เป็นสารเคมีที่ใช้ทำครัวเรือน โดยองค์ประกอบส่วนใหญ่เป็นกลุ่มของสารเคมีที่มีคุณสมบัติลดแรงตึงผิว ทำให้คราบไขมันคราบสกปรกหลุดออกจากจานชามได้ง่ายขึ้น และไม่ได้จัดว่าเป็นอาหารสำหรับการบริโภคแต่อย่างไร แม้จะเรียกว่าเป็นแบบ food grade ก็ตาม (ซึ่งหมายถึงใช้กับภาชนะใส่อาหารได้ แต่ไม่ได้แปลว่า ให้เอามากินโดยตรง) การเผลอกินน้ำยาล้างจานเข้าไปโดยตรง ซึ่งมักจะมีข่าวเกิดกับเด็กเล็กๆ นั้นนับว่าเป็นเรื่องอันตราย เพราะสารเคมีในน้ำยาจะทำให้เกิดความระคายเคืองสูง ทั้งจากการที่มันเป็นสารซักล้างและความที่มันมีค่า pH เป็นด่าง ทำให้ระบบทางเดินอาหารเกิดการระคายเคือง เกิดอาการปวดท้องคลื่นไส้อาเจียนได้ โดยขึ้นอยู่กับปริมาณของสารที่กินเข้าไป และความเข้มข้นของสูตรน้ำยาที่ใช้ด้วย

แม้ว่าบางคนจะอ้างเรื่องที่ในต่างประเทศมีคนใช้น้ำยาล้างจานกัน “แบบล้างแล้วไม่ล้างน้ำเปล่าออก” นำไปคว่ำตากแห้งเลยก็ตาม แต่ในด้านของบริษัทผู้ผลิตนั้น ก็จะมีการระบุเตือนว่า จริงๆ แล้วควรจะล้างด้วยน้ำเปล่าออกให้หมด ไม่ควรทิ้งให้เป็นคราบไว้ ซึ่งอาจมีผลต่อร่างกายได้

ดังนั้น การนำเอาน้ำยาล้างจานไปผสมกับน้ำที่ใช้แช่ปลานั้น แม้จะมีไม่มาก (ขึ้นกับปริมาณและความเข้มข้นของน้ำยาที่ใส่ลงไป) ก็ไม่ใช่สิ่งที่ควรกระทำ ไม่ใช่แนวปฏิบัติที่ถูกต้องในการใช้น้ำยา และน้ำยาเองก็ไม่ได้แค่เคลือบผิวของตัวปลา แต่จะสามารถเข้าปากปลาไปอยู่ในร่างกายของปลาได้ด้วย “ส่วนเรื่องที่บอกว่าทำให้เกิดฟองน้ำยาขึ้น แล้วจะกักอากาศไว้ได้นั้น ก็ไม่น่าจะได้มากอย่างที่คิดกัน น่าจะเป็นความเชื่อตามกันมากกว่า การใช้เครื่องปั๊มอากาศลงไปในน้ำ น่าจะได้ประโยชน์ตรงไปตรงมามากกว่าครับ”