หลังกลุ่ม “ตอลีบัน” สามารถบุกยึดกรุงคาบูล เมืองหลวงของอัฟกานิสถานได้สำเร็จ เมื่อปี 2021 ก็ส่งผลให้ประชาชนจำนวนมากตัดสินใจหนีออกจากประเทศ โดยเฉพาะกับกลุ่มผู้หญิง ซึ่งกลายเป็นกลุ่มที่ถูกกฎหมายอิสลามที่เข้มงวดของตอลีบันควบคุมอย่างรุนแรง ถูกสั่งห้ามไม่ให้เรียนหนังสือ เช่นเดียวกับการทำงานและการใช้ชีวิตประจำวัน หากฝ่าฝืนก็ต้องแลกด้วยอิสรภาพ หรือบางครั้งก็ต้องแลกด้วยชีวิต 

แต่ “ไลลา ไฮดาริ” กลับไม่ยอมให้อำนาจตอลีบันมาทำลายชีวิตของตัวเองและผู้หญิงอัฟกัดอีกจำนวนมาก และก่อตั้ง “ศูนย์หัตถกรรมลับ” ขึ้น เพื่อให้ผู้หญิงอัฟกันสามารถหาเงินเล็ก ๆ น้อย ๆ เลี้ยงชีพตัวเองและครอบครัว โดยทำงานปักผ้าและเครื่องประดับที่แสนสวยงาม

ธุรกิจใต้ดินของหญิงอัฟกัน

“ฉันเปิดศูนย์หัตถกรรมนี้ขึ้น เพื่อสร้างงานสร้างรายได้ให้กับพวกผู้หญิงที่ต้องการ แน่นอนว่ามันไม่ใช่ทางออกที่ยั่งยืน แต่อย่างน้อยก็ได้ช่วยให้พวกเธอได้มีเงินซื้อข้าวให้กับครอบครัว” ไฮดาริบอก 

Rueters

2 ปีหลังจากกลุ่มตอลีบันกลับมามีอำนาจ พวกเขาได้สั่งห้ามผู้หญิงอัฟกันจากการทำงาน สั่งห้ามเด็กผู้หญิงไม่ให้ไปโรงเรียน สั่งห้ามผู้หญิงเข้าเรียนในระดับมหาวิทยาลัย เช่นเดียวกับเพิ่มกฎระเบียบข้อห้ามที่เข้มงวดสำหรับผู้หญิงทั่วประเทศ อย่างไรก็ตาม ผู้หญิงมากมายก็ยังต้อง “แอบทำงาน” อยู่ภายในบ้านของตัวเอง แต่ก็ยังมีผู้หญิงบางส่วนที่เลือกจะเปิดธุรกิจลับ ๆ เช่นเดียวกับไฮดาริ

ไฮดาริ วัย 44 ปี เคยเป็นเจ้าของร้านอาหารในกรุงคาบูล ซึ่งมีชื่อเสียงเรื่องการแสดงดนตรีและกวีนิพนธ์ จึงได้รับความนิยมในหมู่นักวิชาการ นักเขียน และชาวต่างชาติ โดยกำไรจากร้านอาหารของเธอ ไฮดาริมอบให้กับศูนย์ฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติดที่เธอเป็นคนก่อตั้ง แต่เมื่อตอลีบันเรืองอำนาจ กลุ่มชายติดอาวุธก็ได้เข้ามาทำลายศูนย์ฟื้นฟูฯ และร้านอาหารของเธอ 

Reuters

งานฝีมือที่ช่วยผู้หญิง

ธุรกิจงานฝีมือของไฮดาริได้ช่วยเหลือด้านเงินทุนให้กับ “โรงเรียนใต้ดิน” ที่อนุญาตให้เด็กผู้หญิงมากกว่า 200 คน ยังคงได้เรียนหนังสือ โดยธุรกิจของเธอผลิตเสื้อผ้าผู้ชาย พรม และของตกแต่งบ้าน ซึ่งได้ว่าจ้างผู้หญิงอัฟกันประมาณ 50 คน และแต่ละคนจะได้รับเงินเดือนประมาณ 2,000 บาทต่อเดือน

“ถ้าตอลีบันพยายามจะหยุดฉัน ฉันก็จะบอกเขาให้จ่ายเงินฉัน แล้วก็จ่ายเงินผู้หญิงเหล่านี้ด้วย” 

Reuters

“ไม่อย่างนั้น แล้วเราจะเอาอะไรกิน” 

ธุรกิจที่ถูกปิดไป

กฎระเบียบและข้อห้ามของกลุ่มตอลีบันส่งผลให้ชีวิตของหญิงม่ายสามีตายกว่า 2 ล้านคนในอัฟกานิสถาน เช่นเดียวกับหญิงโสดและหย่าขาดจากสามี ขณะที่ผู้หญิงหลายคนเป็นผู้หาเลี้ยงครอบครัว 

สำหรับผู้หญิงหลายคนในอัปกานิสถานที่เป็นเจ้าของร้านเสริมสวย พวกเธอต้องยอมปิดร้าน เนื่องจากคำสั่งแบนร้านเสริมสวยของตอลีบันที่มีผลทั่วประเทศ แน่นอนว่าไม่เพียงแต่เจ้าของร้านเท่านั้นมีได้รับผลกระทบ แต่ผู้หญิงอัฟกันมากกว่า 60,000 คนต้องตกงานทันที 

Reuters

ยังไม่มีใครรู้ว่าอนาคตของผู้หญิงอัฟกัน ในประเทศอัฟกานิสถานจะเป็นอย่างไร แต่ความช่วยเหลือของภาคส่วนต่าง ๆ จากทั่วโลกก็ถูกส่งเข้าไปให้พวกเธอเท่าที่จะทำได้ ขณะที่ผู้หญิงอัฟกันเองก็ไม่ได้นิ่งเฉย พวกเธอยังคงหาทางเพื่อปลดแอก และทวงคืนสิทธิของตัวเองอยู่ตลอดเวลา