เชื้อราส่อกลายพันธุ์เทียบซีรีส์ดัง ชี้โลกร้อนสาเหตุบีบราทนอุณหภูมิสูง

เชื้อราส่อกลายพันธุ์เทียบซีรีส์ดัง – วันที่ 2 ก.พ. ไซแอนส์อะเลิทรายงานว่า นักวิทยาศาสตร์พบเชื้อราสามารถวิวัฒนาการให้สามารถทนต่ออุณหภูมิสูงขึ้นได้ เนื่องจากปัญหาสภาพภูมิอากาศเปลี่ยนแปลง หรือโลกร้อน สอดคล้องกับภาพยนตร์ซีรีส์และเกมดังอย่าง “เดอะ ลาสต์ ออฟ อัส”

การค้นพบดังกล่าวได้รับเผยแพร่ผ่านวารสาร PNAS เกิดขึ้นท่ามกลางกระแสวิพากษ์วิจารณ์ทั่วโลกถึงภาพยนต์ซีรีส์ The Last of Us (เดอะ ลาสต์ ออฟ อัส) ที่ดัดแปลงมาจากเกมดังชื่อเดียวกัน กำลังฉายบนแพล็ตฟอร์มสตรีมมิ่งของ HBO (HBO GO ในประเทศไทย)

The Last of Us มีพล็อตแนววันโลกาวินาศจากการระบาดใหญ่ของเชื้อราสกุล “คอร์ไดเซ็ปส์” (Cordyceps) หรือราแมลง และเป็นที่รู้จักกันในอีกชื่อว่า “ถังเช่า” พบได้ตามป่าดิบชื้นหลายประเทศในเขตร้อน รวมถึงประเทศไทย

ราคอร์ไดเซ็ปส์มีความสามารถในการรุกรานเข้าสู่ร่างกายมดแมลงและเข้าคุมควบการเคลื่อนไหวเพื่อให้ทำตามเป้าประสงค์ของรา คือ การสังเวยชีวิตตัวเองเพื่อแพร่สปอร์ต่อไปได้ สร้างความสนใจให้นักวิทยาศาสตร์ ขณะที่ The Last of Us เปลี่ยนมาเป็นมนุษย์ที่ติดเชื้อกลายเป็นผีดิบ

อุณหภูมิในร่างกายของมนุษย์ที่สูงเกินกว่าเชื้อราจะเติบโตได้เป็นหนึ่งในเครื่องป้องกันทางวิวัฒนาการของมนุษย์ ทำให้การค้นพบล่าสุดของนักวิทยาศาสตร์ข้างต้นสะท้อนว่า เชื้อราอาจกลายเป็นสาเหตุของโรคมากขึ้นในอนาคตจากการที่ราปรับตัวให้เติบโตในโลกที่ร้อนขึ้นได้

นางอาซียา กูซา นักพันธุศาสตร์และจุลชีววิทยา วิทยาลัยแพทย์ “ดยุก” รัฐนอร์ท แคโรไลนา ประเทศสหรัฐอเมริกา กล่าวว่า เชื้อราไม่ถือว่าเป็นโรคติดเชื้อเพราะมนุษย์ไม่สามารถแพร่เชื้อราจากคนหนึ่งไปอีกคนหนึ่งได้

“มนุษย์อย่างพวกเราทุกคนหายใจเอาสปอร์ของเชื้อราในอากาศเข้าไปทุกวัน โดยระบบภูมิคุ้มกันของเรานั้นมีความสามารถในการกำราบพวกมันได้อยู่แล้ว” กูซา ระบุ

อย่างไรก็ดี คณะผู้ทำการทดลองใช้เชื้อรา Cryptococcus deneoformans ที่ปลูกภายใต้สภาพแวดล้อมจำลองในห้องปฏิบัติการและเพิ่มอุณหภูมิสิ่งแวดล้อมจาก 30 เป็น 37 องศาเซลเซียส พบว่าส่งผลให้สารพันธุกรรมของเชื้อราดังกล่าวเริ่มเปลี่ยนแปลงไป

คณะนักวิทยาศาสตร์พบว่า การเปลี่ยนแปลงของยีนส์ที่ไม่ได้ทำหน้าที่ผลิตโปรตีนข้างต้นมีผลให้ยีนส์อื่นๆ เปลี่ยนแปลงไป ได้แก่ T1, Tcn12 และ Cnl1 อาจทำให้รามีความดื้อยา แต่ไม่ชัดเจนจึงนำไปทดลองกับหนูทดลอง

นางกูซา ระบุว่า พบการเปลี่ยนแปลงยีนส์ถึง 3 ตำแหน่งในเชื้อรา ระหว่างการติดเชื้อในหนูเพียง 10 วัน และยิ่งในสภาพแวดล้อมที่อุณหภูมิสูงกว่านี้น่าจะมีการเปลี่ยนแปลงของยีนส์ที่เร็วขึ้นอีกทำให้เสี่ยงต่อการกลายพันธุ์

อย่างไรก็ตาม นักวิทยาศาสตร์ยืนยันว่า การศึกษาเรื่องนี้ยังอยู่ในขั้นต้นและสปอร์ของเชื้อรานั้นมีขนาดใหญ่กว่าไวรัสมากทำให้สามารถป้องกันได้ด้วยหน้ากากกันฝุ่นทั่วไป

ทว่า ผลการศึกษาข้างต้นแสดงให้เห็นชัดเจนว่าสภาพแวดล้อมที่มีอุณหภูมิสูงขึ้นนั้นส่งผลให้เชื้อรา C. deneoformans กลายพันธุ์ได้รวดเร็วขึ้น สะท้อนว่าอาจมีเชื้อราบางชนิดในธรรมชาติที่กำลังกลายพันธุ์ในอัตราเร็วกว่าที่คาดไว้เนื่องจากอุณหภูมิเฉลี่ยของโลกที่กำลังเพิ่มสูงขึ้น

ปัจจุบัน เชื้อราเป็นหนึ่งในสาเหตุที่ทำให้มีผู้เสียชีวิตหลายแสนคนต่อปี แต่ส่วนใหญ่แล้วเกิดขึ้นผู้ป่วยที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง ทว่า นางกูซา ยอมรับว่า แนวโน้มที่พบนั้นสอดคล้องกันกับพล็อตของ The Last of Us

“จริงๆ แล้วดิฉันก็ต้องการหมายความตามเรื่องนี้นี่แหละ แต่ตัดส่วนผีดิบออกไปนะ! (หัวเราะ)” และว่า “การติดเชื้อราเนี่ยมีผู้ป่วยมากขึ้นเรื่อยๆ แต่สาเหตุส่วนใหญ่มาจากเรามีผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอแล้วก็คนที่มีโรคประจำตัวมากขึ้นน่ะค่ะ” นางกูซา กล่าวทิ้งท้าย