เฉลยแล้ว! อ.เจษฎ์ ไขปริศนา ดวงอาทิตย์หลายดวง โผล่ขึ้นเหนือฟากฟ้า เรียกปรากฏการณ์ซันด็อก (Sun dog) เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นโดยธรรมชาติ

ผู้ใช้เฟซบุ๊ก Nueng Saksit โพสต์ภาพพร้อมคลิปถึงสถานการณ์สุดมหัศจรรย์ที่ราวกับว่าเกิดดวงอาทิตย์ 4 ดวงบนฟากฟ้าในเวลาเดียวกัน ระบุ “7:30 น โดยประมาณ ตื่นเต้นมาก ๆ ! ปรากฏการณ์นี้คืออะไรครับ เกิดวงแหวนและเหมือนมีดวงอาทิตย์ 4 ดวงเลย ต่างดาวบุกโลกหรือเปล่าเนี่ย! #เกิดอะไรขึ้นกับโลก” กลายเป็นกระแสไวรัลที่มียอดรับชมมากกว่า 4.9 หมื่นครั้ง ซึ่งหลาย ๆ คนสงสัยว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นปรากฏการณ์คืออะไรกันแน่

ล่าสุด อ.เจษฎ์ หรือ รศ.ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ ออกมาโพสต์ในเพจเฟซบุ๊ก อ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์ ไขข้อข้องใจในเรื่องปรากฏการณ์เสมือนมีดวงอาทิตย์ 4 ดวง

ภาพจาก Nueng Saksit

ระบุว่า “อันนี้เรียก ปรากฏการณ์ Sun Dog หรือ สุนัขของพระอาทิตย์ ครับ เป็นปราฏการณ์ธรรมชาติที่เห็นได้เรื่อย ๆ ในวันที่เมฆชนิดที่มีเกล็ดน้ำแข็งปะปนอยู่เยอะ จึงทำให้แสงอาทิตย์สะท้อนเป็นวงกลม เหมือนพระอาทิตย์ทรงกลด พระจันทร์ทรงกลดครับ เอาความรู้เรื่อง ปรากฏการณ์ซันด็อก (Sun Dog) จากเพจ Sci Math“

“บทความปรากฏการณ์อาทิตย์ 3 ดวง โดย : ณัฐดนัย เนียมทอง กล่าวว่า การเกิดปรากฏการณ์ดวงอาทิตย์ 3 ดวงไม่ใช่เรื่องใหม่หรือตื่นเต้นอะไร เพราะจริง ๆ ก็เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นได้บ่อย เช่นตอนที่เราอยู่บนเครื่องบิน ในขณะที่เครื่องบินกำลังทะยานอยู่ในท้องฟ้า”

“ซึ่งเรามักได้ยินชื่อเรียกสั้น ๆ ของปรากฏการณ์นี้ว่า ปรากฏการณ์ซันด็อก (Sun Dog) ด้วยเหตุผลที่ว่าลักษณะแถบแสงที่เกิดขึ้นทั้งทางซ้ายและขวา ราวกับเป็นสุนัขข้างกายเจ้านายไม่หนีห่าง บ้างก็เรียกว่าดวงอาทิตย์จำลอง มีชื่อทางการว่า พาร์ฮีเลีย (Parhelia)“

ภาพจาก Nueng Saksit

“ปรากฏการณ์ซันด็อก (Sun Dog) เกิดขึ้นได้อย่างไร นักวิชาการด้านดาราศาสตร์ให้ข้อมูลว่า ปรากฏการณ์ซันด็อกนี้ไม่ใช่ปรากฏการณ์ดาราศาสตร์ แต่เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในชั้นบรรยากาศโลกเพียงเท่านั้นปรากฏการณ์ซันด็อก (Sun Dog) เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นโดยธรรมชาติตามหลักการของการหักเหของแสงอาทิตย์ ผ่านผลึกน้ำแข็งรูปแผ่นหกเหลี่ยมในกลุ่มก้อนของเมฆ ซึ่งมักอยู่ในกลุ่มเมฆชั้นสูงที่เรียกว่า เซอร์รัส (Cirrus) ผลึกน้ำแข็งหกเหลี่ยมที่ว่า จะมีด้านกว้างขนานกับแนวระดับ โดยมีความสูงจากพื้นดินราว 10 กิโลเมตร”

“เมื่อแสงทำมุมกับผลึกน้ำแข็งของเมฆที่ 22 องศา โดยเมื่อแสงอาทิตย์สะท้อนก็จะทำให้เกิดการสะท้อนเป็นคู่ในแนวระนาบขนานกับพื้นดิน แต่ดวงที่เป็นดวงสะท้อนจะมีลักษณะบิดเบี้ยวเป็นแค่กลุ่มก้อน มีแสงสีแดงไล่ไปจนถึงสีส้มจาง ๆ โดยซันด็อก (Sun Dog) มักเกิดในช่วงดวงอาทิตย์ใกล้ขอบฟ้า นั่นก็คือช่วงพระอาทิตย์ขึ้นกับพระอาทิตย์ตก และพบมากในฤดูหนาว ส่วนใหญ่จะมีรายงานข่าวพบในต่างประเทศโซนประเทศที่มีภูมิอากาศเย็น มากกว่าประเทศไทย”

ภาพจาก Nueng Saksit

“จากข้อมูลดังกล่าว จะเห็นเป็นสำคัญได้ว่า ตัวแปรสำคัญนั่นคือลักษณะของแสงหรือลักษณะการหักเหของแสงที่ส่องเข้าไปยังผลึกน้ำแข็ง ซึ่งจริง ๆ แล้ว ในทางวิทยาศาสตร์ให้ข้อมูลเกี่ยวกับแสงนี้ว่า เป็นแสงกลุ่มเดียวกับที่เกิดปรากฏการณ์พระอาทิตย์ทรงกลด เพราะแสงจากดวงอาทิตย์อาจมีลักษณะการหักเหในรูปแบบที่แตกต่างกัน ซึ่งอาจทำให้เกิดรูปทรงกลดแบบอื่น ๆ”

“เช่น เส้นโค้งเซอร์คัมชีนิคัล ที่เกิดจากการหักเหภายในผลึกรูปแผ่นทะลุออกทางผิวด้านข้าง ซึ่งมีลักษณะเป็นเส้นโค้งหงายขึ้นสีรุ้งอยู่เหนือดวงอาทิตย์ และอีกหลายรูปแบบที่อาจพบได้ เช่น เส้นโค้งเซอร์คัมฮร์ไรซัน วงกลมพาร์ฮีลิก พิลลาร์ ซับซัน ซับพาร์ฮีเลีย และเส้นโค้งโลวิตซ์ สามารถอ่านจากเอกสารเพิ่มเติมได้ที่ บทความ อาทิตย์ทรงกลด ใครว่ามีแค่วงกลมทิตย์ทรงกลด ใครว่ามีแค่วงกลม”

ขอบคุณที่มาจาก อ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์ Sci Math Nueng Saksit