สวธ.-วัดขนอน จัดโครงการพัฒนาองค์ความรู้รากทางวัฒนธรรมของหนังใหญ่ เตรียมพร้อมเสนอขึ้นมรดกวัฒนธรรม ที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติกับยูเนสโก

เมื่อวันที่ 19 พ.ค.66 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า เมื่อวันที่ 18 พ.ค.ที่ผ่านมา กรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) ร่วมกับศูนย์วัฒนธรรมเฉลิมราชหนังใหญ่วัดขนอน โดยพระครูพิทักษ์ศิลปาคม, ดร. (เจ้าอาวาสวัดขนอน) ประธานศูนย์ฯ จัดทำ “โครงการพัฒนาองค์ความรู้รากทางวัฒนธรรมของหนังใหญ่” ในการนี้ ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม มอบหมายให้ นางสาวเพชรรัตน์ สายทอง ผู้ตรวจราชการกระทรวงวัฒนธรรม เป็นประธานพิธีมหามงคล “บวงสรวง ไหว้ครู ครอบครูหนังใหญ่”

ประกอบพิธีโดย อาจารย์สมบัติ แก้วสุจริต ครูผู้เชี่ยวชาญจากกรมศิลปากรผู้ได้รับพระราชทานครอบครูจากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ปี พ.ศ.2527 โดยมี นางสาววราพรรณ ชัยชนะศิริ รองอธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม นางมงคลทิพย์ รุ่งงามฤกษ์ ผู้อำนวยการสถาบันวัฒนธรรมศึกษา พร้อมศิษยานุศิษย์คณะหนังใหญ่ เครือข่ายวัฒนธรรมในประเทศไทยและต่างประเทศร่วมงานคับคั่ง ณ วัดขนอน อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี

จากนั้น ประธานทำพิธีเปิดนิทรรศการ “โครงการพัฒนาองค์ความรู้รากทางวัฒนธรรมของหนังใหญ่” โดยผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.เทียมสูรย์ สิริศรีศักดิ์ นำชมนิทรรศการ ณ บริเวณด้านล่างอาคารศูนย์วัฒนธรรมเฉลิมราชหนังใหญ่วัดขนอน และแสดงหนังใหญ่ ชุดจับลิงหัวค่ำ ถวายครู

โดย 3 คณะหนังใหญ่ ชื่อดังประกอบด้วยวัดขนอน จังหวัดราชบุรี คณะหนังใหญ่วัดบ้านดอน จังหวัดระยอง และคณะหนังใหญ่วัดสว่างอารมณ์ จังหวัดสิงห์บุรี และในช่วงเย็นบันทึกเทปพิธีกรรมและการแสดงหนังใหญ่ของไทย การแสดงหนังใหญ่แบบไฟกะลา ณ ลานกลางแจ้ง หน้าพิพิธภัณฑ์หนังใหญ่วัดขนอน

นางสาววราพรรณ เปิดเผยว่า “หนังใหญ่วัดขนอน” เป็นศิลปะการแสดงที่เก่าแก่ของประเทศไทย ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ ตั้งแต่ปี พ.ศ.2552 ซึ่งเมื่อปี พ.ศ.2550 ชุมชนวัดขนอนได้รับการยกย่องให้เป็น 1 ใน 6 ชุมชนดีเด่นของโลกที่มีผลงานอนุรักษ์ฟื้นฟูมรดกวัฒนธรรมเชิงนามธรรมจากองค์กร ACCU (Asia-Pacific Cultural Centre for UNESCO)

และที่สำคัญ กรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) อยู่ระหว่างเตรียมการยื่นขอขึ้นทะเบียนหนังใหญ่ต่อองค์การยูเนสโก ตามนโยบายของกระทรวงวัฒนธรรมและรัฐบาลในการผลักดันหนังใหญ่ไปสู่การยกย่องเชิดชู ในระดับนานาชาติ สู่การเป็น Soft Power สร้างกระแสความสนใจในวัฒนธรรมไทยมากยิ่งขึ้น มีผลช่วยส่งเสริมอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว สร้างรายได้แก่คนในชุมชนและธุรกิจที่เกี่ยวข้อง

กิจกรรมโครงการนี้ จัดระหว่างวันที่17-19 พ.ค.66 ณ วัดขนอน จังหวัดราชบุรี โดยพระครูพิทักษ์ศิลปาคม, ดร. (เจ้าอาวาสวัดขนอน) ประธานศูนย์วัฒนธรรมเฉลิมราชหนังใหญ่วัดขนอน ได้จัดทำโครงการพัฒนาองค์ความรู้รากทางวัฒนธรรมของหนังใหญ่ ภายใต้การสนับสนุนของ กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม

เพื่อพัฒนาองค์ความรู้ และบันทึกรูปแบบการแสดงของคณะหนังใหญ่ ตลอดจนส่งเสริมให้นักวิชาการ และสังคมหันมาให้ความสนใจมรดกภูมิปัญญาหนังใหญ่มากขึ้น ทั้งนี้ เพื่อรองรับการเสนอขึ้นทะเบียนมรดกวัฒนธรรมฯ กับยูเนสโก ต่อไป

โดยกิจกรรม ในวันที่ 19 พ.ค.66 ตั้งแต่เวลา 09.00 น. พลาดไม่ได้กับ การสาธิต หัตถศิลป์ นาฎศิลป์ และคีตศิลป์ หนังใหญ่ (การแกะสลักหนังใหญ่-การเชิดหนังใหญ่ และดนตรีไทยประกอบการแสดงหนังใหญ่) ณ โรงมหรสพ หนังใหญ่วัดขนอน วิทยากรผู้สาธิต

ประกอบด้วย ครูจฬรรณ์ ถาวรนุกูลพงศ์ (ครูช่างศิลป์หัตถกรรม) ครูฉลาด ถาวรนุกูลพงศ์ ครูรัตนาภรณ์ เกิดเทวา ต่อด้วย การแลกเปลี่ยนเรียนรู้การเชิดและการแกะสลักหนังใหญ่ โดยคณะหนังใหญ่ไทยและกัมพูชา ร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้เทคนิคการเชิดหนังใหญ่ และการแกะสลักหนังใหญ่เพื่อเป็นที่ระลึก และร่วมแกะสลักหนังใหญ่เพื่อจารึกประวัติศาสตร์ สานสัมพันธไมตรี

จากนั้น เวลา 14.00 น. เป็นการเสวนาทางวิชาการ “การพัฒนาองค์ความรู้รากทางวัฒนธรรมของหนังใหญ่” โดยวิทยากร ด้านวัฒนธรรมและวรรณกรรม ตะวันออก (ผศ.ดร.จิรพัฒน์ ประพันธ์วิทยา มหาวิทยาลัยศิลปากร) ด้านอารยธรรมเขมร (รศ.ดร.ศานติ ภักดีคำ สำนักงานราชบัณฑิตยสภา)

ด้านอารยธรรมชวา (ผศ.ดร.สุรศักดิ์ จำนงค์สาร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ) ด้านหลักฐานการแสดงหนังใหญ่ในประเทศไทย (นางสาวกัญณศมนต์ ภู่ธรรม ผู้อำนวยการคลังกลาง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ) ดำเนินการเสวนาโดย อาจารย์อานันท์ นาคคง มหาวิทยาลัยศิลปากร

และในช่วงเย็นของวันที่ 19 พ.ค.66 ยังมีเครือข่ายหนังใหญ่สานสายสัมพันธ์ ประกอบด้วย การเสวนาหน้าม่าน แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ปัญหา การบริหารจัดการและการส่งเสริมรักษา หนังใหญ่ ประกอบด้วย คณะหนังใหญ่วัดโบ เสียมเรียบ ประเทศกัมพูชา คณะหนังใหญ่วัดขนอน จังหวัดราชบุรี คณะหนังใหญ่วัดบ้านดอน จังหวัดระยอง และคณะหนังใหญ่วัดสว่างอารมณ์ จังหวัดสิงห์บุรี ดำเนินการเสวนา

โดย อาจารย์อานันท์ นาคคง มหาวิทยาลัยศิลปากร ต่อด้วย การบันทึกเทปพิธีกรรมและการแสดงหนังใหญ่ ตอน “ศึกนาคบาศ” คณะหนังใหญ่วัดโบ เสียมเรียบ ประเทศกัมพูชา คณะหนังใหญ่วัดขนอน จังหวัดราชบุรี ปิดท้ายด้วยการแสดงที่ทำให้ประชาชนที่เข้าชมได้ตื่นตาตื่นใจ คือ การแสดงหนังใหญ่ไฟติดตัวโขน ตอน ศึกทศกัณฐ์ครั้งที่ 5 (ยกรบ) เป็นการแสดงร่วมกันระหว่างไทยกับกัมพูชา โดยคณะหนังใหญ่วัดขนอน จังหวั้ดราชบุรี และคณะหนังใหญ่วัดโบ เสียมเรียบ ประเทศกัมพูชา เป็นต้น

ประชาชนผู้รักในมรดกภูมิปัญญาวัฒนธรรม ศิลปะการแสดงอันทรงคุณค่าของชาติ สามารถติดตามรายละเอียดกิจกรรมได้ทาง www.culture.go.th หรือ แฟนเพจกรมส่งเสริมวัฒนธรรม และวัดขนอนหนังใหญ่ https://www.facebook.com/WatKhanonNangYai