สธ.แจประกาศคุม “ช่อดอกกัญชา” แค่ส่วนเดียว นำไปใช้ต้องขออนุญาต อาจารย์ มธ.ชี้ไม่ชอบด้วยกฎหมาย เหตุต้องคุ้มครองทั้งต้น

เมื่อวันที่ 12 พ.ย. 2565 นพ.ธงชัย เลิศวิไลรัตนพงศ์ อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข(สธ.) กล่าวถึงการออกประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง สมุนไพรควบคุม (กัญชา) พ.ศ. 2565 ฉบับปรับปรุง ซึ่งกำหนดเฉพาะช่อดอกกัญชาเป็นสมุนไพรควบคุม ว่า เป็นการปรับปรุงจากฉบับเดิมที่คุมเข้มกัญชาทั้งต้น ทำให้นำไปใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ สุขภาพและเศรษฐกิจได้ยาก ซึ่งเดิมคาดว่า หากมี พ.ร.บ.กัญชาฯ ออกมาก็จะยกเลิกประกาศ แต่ขณะนี้ร่าง พ.ร.บ.กัญชาฯ ยังไม่สมบูรณ์ ต้องมีการควบคุมกัญชาพร้อมกับยังนำไปใช้ประโยชน์ได้

นพ.ธงชัย กล่าวต่อว่า เมื่อมีข้อมูลมากขึ้น มีความเห็นของผู้เชี่ยวชาญด้านกัญชา เราจึงต้องปรับปรุงประกาศควบคุมเพียงช่อดอกกัญชาที่ต้องขออนุญาตในการนำไปใช้ประโยชน์ ส่วนอื่นๆ ไม่ต้องขออนุญาต เนื้อหาประกาศก็ล้อมาจากร่าง พ.ร.บ.กัญชาฯ เป็นหลัก ซึ่งกำหนดว่าหากจะนำไปศึกษา จำหน่ายหรือแปรรูปเพื่อการค้า จะต้องขออนุญาตก่อน ทั้งนี้ ประกาศฉบับปรับปรุงไม่กระทบต่อคนที่ขึ้นทะเบียนปลูกกัญชาในระบบ “ปลูกกัญ” ของ อย. แต่หากปลูกแล้วจะทำการค้า ต้องขออนุญาตกรมแพทย์แผนไทยฯ

ด้าน นพ.เอกชัย เพียรศรีวัชรา รองอธิบดีกรมอนามัย สธ. กล่าวว่า ส่วนอื่นของกัญชาที่นอกเหนือจากประกาศควบคุมช่อดอก เช่น ใบกัญชา กรมอนามัยได้ออกประกาศกระทรวงสาธารณสุขเมื่อ 2 เดือนที่ผ่านมา ควบคุมสถานประกอบการ ร้านอาหารที่ใช้กัญชาเป็นส่วนผสม ต้องแสดงเมนูที่มีกัญชาเป็นส่วนผสมชัดเจน มีคำแนะนำในการบริโภค กลุ่มต้องห้ามรับประทาน เช่น หญิงตั้งครรภ์ ผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 20 ปี ผู้ที่มีโรคประจำตัว ผู้ที่มีประวัติแพ้ มีคำแนะนำเกี่ยวกับอาการไม่พึงประสงค์ เป็นต้น หากฝ่าฝืนมีโทษตาม พ.ร.บ.การสาธารณสุข เจ้าพนักงานตามกฎหมาย คือ บุคลากรสังกัด สธ.ในระดับพื้นที่ ร่วมกับเจ้าหน้าที่ท้องถิ่นดำเนินการตรวจสอบเอาผิด

“นอกจากนี้ กรมอนามัยยังออกคำแนะนำเกี่ยวกับปริมาณส่วนผสมของกัญชาในเมนูอาหารเครื่องดื่มด้วย ว่าแต่ละเมนูผสมได้กี่ใบ กรณีวางขายใบกัญชาตามท้องถนนที่เคยเป็นข่าวก็จะมีการเอาผิดทางร้าน ฐานไม่ถูกสุขลักษณะ ดังนั้น ถือว่าการควบคุมการใช้กัญชาครอบคลุมทั้งต้นอยู่แล้ว” นพ.เอกชัยกล่าว

ขณะที่ นพ.อรรถพล แก้วสัมฤทธิ์ รองอธิบดีกรมอนามัย กล่าวว่า หากเจ้าพนักงานตามกฎหมายพบการกระทำที่ฝ่าฝืนประกาศกระทรวงฯ สามารถดำเนินการตามขั้นตอนของกฎหมาย มีโทษปรับไม่เกิน 50,000 บาท ซึ่งเจ้าพนักงานมีอำนาจตรวจตราเฝ้าระวัง แนะนำให้ผู้ประกอบการร้านอาหารปฏิบัติให้ถูกต้องตามกฎหมาย รวมถึงคณะกรรมการสาธารณสุขจังหวัด และคณะกรรมการสาธารณสุข กทม. ควรสนับสนุนการดำเนินงานของเจ้าพนักงานตามหน้าที่และอำนาจ เพื่อสนับสนุนท้องถิ่นสร้างความเข้าใจผู้ประกอบการร้านอาหาร ที่จำหน่ายอาหารที่มีกัญชาผสม

ส่วน นายไพศาล ลิ้มสถิตย์ กรรมการบริหารศูนย์กฎหมายสุขภาพและจริยศาสตร์ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ กล่าวว่า ประกาศสมุนไพรควบคุม กัญชา ฉบับใหม่ เป็นการออกประกาศที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย และไม่สอดคล้องกับ พ.ร.บ.คุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย พ.ศ.2542 ที่ต้องเป็นการคุ้มครองพืชทั้งต้น ไม่ใช่ส่วนใดส่วนหนึ่งของพืชอย่างช่อดอก เนื้อหาในประกาศหลายเรื่องก็ไม่มีอำนาจตามกฎหมาย และมีลักษณะเปิดช่องให้กัญชาเพื่อนันทนาการ