อาหารรสขม เช่น มะระ ผักตระกูลกะหล่ำ ฯลฯ เป็นที่ยอมรับว่าช่วยในการย่อยอาหาร เสริมการดูดซึมสารอาหาร กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน และลดความอยากน้ำตาลได้ แต่ยังมีอาหารรสขมอีก 5 ชนิดที่ไม่ควรรับประทาน เพราะมีสารพิษที่อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพ

1. บวบ

บวบเป็นผักที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง อุดมไปด้วยวิตามินหลากหลายชนิด เช่น วิตามิน A, B, C, E, K และแร่ธาตุสำคัญอย่างแมงกานีส โพแทสเซียม ทองแดง แมกนีเซียม เหล็ก โซเดียม และสังกะสี

การรับประทานบวบเป็นประจำสามารถช่วยป้องกันโรคเกี่ยวกับดวงตา บำรุงหัวใจ ป้องกันโรคเบาหวานและอาการปวดกล้ามเนื้อ ลดการอักเสบของข้อ และลดความเสี่ยงภาวะโลหิตจาง

อย่างไรก็ตาม หากพบว่าบวบมีรสขม ควรหลีกเลี่ยงและทิ้งทันที เนื่องจากรสขมอาจเกิดจากสภาพการปลูก เช่น การขาดน้ำ อุณหภูมิสูงต่อเนื่อง แสงแดดไม่เพียงพอ การใช้ปุ๋ยไนโตรเจนมากเกินไป หรือการที่บวบถูกแมลงทำลาย

ไม่ว่าด้วยเหตุใด บวบที่มีรสขมอาจทำให้เกิดพิษได้ สารพิษหลักในบวบที่มีรสขมคือ ซาโปนิน ซึ่งเป็นสารที่มีฤทธิ์ทำลายเม็ดเลือดแดง กระตุ้นระบบทางเดินอาหารอย่างรุนแรง อาจทำให้เยื่อบุกระเพาะอาหารบวม อุดตัน หรือเกิดการตกเลือดได้ หากบริโภคในปริมาณมาก

2. ฟักเขียว

ฟักเขียวเป็นผักที่มีแคลอรีต่ำ อุดมไปด้วยใยอาหารและแร่ธาตุสำคัญ เช่น แมกนีเซียม โพแทสเซียม แคลเซียม โซเดียม และวิตามิน C การรับประทานฟักเขียวเป็นประจำช่วยส่งเสริมระบบย่อยอาหาร ควบคุมความดันโลหิต และบำรุงตับได้เป็นอย่างดี

อย่างไรก็ตาม หากฟักเขียวมีรสขม ควรหลีกเลี่ยงการรับประทาน เพราะนอกจากจะทำให้เสียรสชาติแล้ว ยังมีสารธรรมชาติที่เรียกว่า คิวเคอร์บิทาซิน ซึ่งเป็นสารพิษที่พืชสร้างขึ้นเพื่อป้องกันตัวจากสัตว์กินพืช หากบริโภคในปริมาณมาก อาจก่อให้เกิดอาการความดันโลหิตต่ำ ปวดท้อง อาเจียน ท้องเสีย อาเจียนเป็นเลือด ถ่ายเป็นเลือด ช็อก และอาจร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิต

ตามผลการวิจัย พบว่าอาการพิษจากฟักเขียวมักปรากฏภายใน 1 ชั่วโมงหลังการบริโภค

3. แตงไทย

แตงไทยเป็นผลไม้ที่มีน้ำตาลต่ำ อุดมไปด้วยน้ำ ใยอาหาร วิตามิน A, C, โพแทสเซียม โฟเลต ซีลีเนียม และโคลีน มีประโยชน์มากมายต่อสุขภาพ เช่น ช่วยดับร้อน ล้างพิษจากแอลกอฮอล์ ลดน้ำหนัก ขับปัสสาวะ และบำรุงผิวพรรณ

อย่างไรก็ตาม แตงไทยเป็นพืชในตระกูลฟักแตง ซึ่งอาจมีรสขมได้เช่นเดียวกับพืชตระกูลนี้ รสขมอาจเกิดจากการที่แตงยังไม่สุก หรือจากกลไกป้องกันตัวเองของพืชที่สร้างสารคิวเคอร์บิทาซิน สารนี้อาจทำให้ระบบย่อยอาหารผิดปกติ และหากบริโภคในปริมาณมาก อาจก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพร้ายแรง

4. มันฝรั่ง

มันฝรั่งอุดมไปด้วยวิตามิน แร่ธาตุ และใยอาหารที่ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ส่งเสริมระบบย่อยอาหาร และบำรุงสายตา แต่หากพบว่ามันฝรั่งมีสีเขียวและรสขม ควรหลีกเลี่ยงและทิ้งทันที

สีเขียวของมันฝรั่งอาจเกิดจากคลอโรฟิลล์ แต่หากมีรสขมร่วมด้วย แสดงว่ามันฝรั่งมีสารพิษ โซลานีน สารนี้มักพบในปริมาณเล็กน้อยบริเวณเปลือกและเนื้อมันฝรั่ง แต่จะมีความเข้มข้นสูงขึ้นเมื่อมันฝรั่งเสียหายหรือถูกแสงแดด

การได้รับสารโซลานีนในปริมาณมากอาจทำให้เกิดอาการพิษ เช่น ไข้ ปวดหัว ปวดท้อง ท้องเสีย อาเจียน ชีพจรเต้นช้า และหายใจช้า แม้การเสียชีวิตจากโซลานีนจะพบได้น้อยมาก แต่ก็ไม่ควรละเลย

ข้อมูลจากมหาวิทยาลัยเนแบรสกาเผยว่า โดยปกติผู้คนต้องบริโภคมันฝรั่งประมาณ 9 กิโลกรัมจึงจะเกิดพิษจากโซลานีน แต่การที่มันฝรั่งสัมผัสแสงสามารถเพิ่มระดับโซลานีนได้ถึง 10 เท่า ทำให้การรับประทานเพียง 1 กิโลกรัมอาจเสี่ยงอันตรายได้

5. อัลมอนด์ขม

อัลมอนด์มี 2 ประเภท คือ อัลมอนด์หวานและอัลมอนด์ขม โดยอัลมอนด์ขมมีสารพิษที่เรียกว่า ไกลโคไซด์อะมิกดาลิน ซึ่งเมื่อบริโภคเข้าไป สารนี้จะสลายตัวเป็นสารประกอบหลายชนิด รวมถึง ไฮโดรไซยาไนด์ ที่มีพิษร้ายแรงและอาจถึงขั้นเสียชีวิต

งานวิจัยพบว่า การกินอัลมอนด์ขมดิบเพียง 6–10 เมล็ดก็เพียงพอที่จะทำให้เกิดพิษรุนแรงในผู้ใหญ่ และหากกินมากกว่า 50 เมล็ด อาจถึงแก่ชีวิตได้ ส่วนในเด็ก จำนวนที่น้อยกว่านี้ก็อาจก่อให้เกิดอันตรายคล้ายกัน

ดังนั้นควรหลีกเลี่ยงการรับประทานอัลมอนด์ขมอย่างเด็ดขาด อย่างไรก็ตาม อัลมอนด์ที่ใช้ในผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น ขนมขบเคี้ยว นม หรือขนมหวาน ล้วนเป็นอัลมอนด์หวานที่ปลอดภัยต่อการบริโภค

ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานฟักเขียวที่มีรสขม เพราะนอกจากจะทำให้เสียรสชาติแล้ว ยังมีสารธรรมชาติที่เรียกว่า คิวเคอร์บิทาซิน ซึ่งพืชสร้างขึ้นเพื่อป้องกันตนเองจากสัตว์กินพืช หากบริโภคในปริมาณมาก อาจทำให้ความดันโลหิตต่ำ ปวดท้อง อาเจียน ท้องเสีย อาเจียนเป็นเลือด ถ่ายเป็นเลือด ช็อก และอาจร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิต