จากกรณีมีการแชร์เตือนกันว่า “เอาแบตเตอรี่เข้าลิฟต์ จะเกิดสนามแม่เหล็กไฟฟ้า ระเบิดได้” พร้อมแนบภาพข่าวชวนขวัญผวาที่เกิดขึ้นในต่างประเทศ ระบุว่าผู้เคราะห์ร้ายบาดเจ็บรุนแรงจากแผลไฟไหม้และได้เสียชีวิตในที่สุด สร้างความตื่นตระหนกให้กับผู้คนบางกลุ่ม

อย่างไรก็ดี ในเวลาต่อมา ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ให้ความรู้ในเรื่องดังกล่าวผ่านทางเฟซบุ๊ก Jessada Denduangboripant โดยยืนยันว่า “ไม่จริงครับ! เป็นข่าวปลอมที่เผยแพร่ออนไลน์มาหลายปีแล้วด้วย”

พร้อมอธิบายว่า ลิฟต์ก็ไม่ได้สร้างสนามแม่เหล็ก (magnetic field) อย่างที่อ้างกัน แต่ลิฟต์ส่วนใหญ่ทำจากโลหะตัวนำ อย่างเช่นเหล็ก และทำตัวเป็นกรงฟาราเดย์ (Faraday cage) ที่กั้นขวางสนามแม่เหล็กไฟฟ้าเอาไว้ นั่นคือทำไมสัญญาณโทรศัพท์มือถือถึงได้แย่ลง หรือหายไปเลยเมื่ออยู่ในลิฟท์

แบตเตอรี่ลิเธียม ก็ไม่ได้สร้างสนามแม่เหล็กด้วยเช่นเดียวกัน แบตเตอรี่ของจักรยานไฟฟ้า หรืออีกไบค์นั้น ก็คล้ายกับแบตเตอรี่ในโทรศัพท์มือถือ หรือในยานยนต์ไฟฟ้าอื่นๆ ซึ่งถึงแม้ว่าจะมีความจุไฟฟ้าสูง แต่ก็ไม่ได้สามารถสนามแม่เหล็กขึ้นมาด้วยตัวมันเองได้

เราอาจจะเอาแบตเตอรี่ มาสร้างสนามแม่เหล็กไฟฟ้า ( electromagnetic field) ได้ด้วยการทดลองแบบสมัยเรียนฟิสิกส์ ที่เอาลวดทองแดง มาพันเป็นคอยล์รอบตะปูเหล็ก แล้วต่อกับแบตเตอรี่ แต่การขนย้ายแบตเตอรี่รถอีไบค์ในลิฟต์ ไม่ได้ทำให้เกิดการสนามแม่เหล็กไฟฟ้าเช่นนั้น เพราะไม่ได้มีการต่อสายไฟจากแบตเตอรี่ไปที่วัตถุอื่นใด ไม่ได้เกิดสนามแม่เหล็กขึ้นอย่างที่อ้างกัน

แล้วถ้าแบตเตอรี่ลิเธียมไอออนสามารถ “ทำปฏิกิริยา” กับลิฟท์ เกิดสนามแม่เหล็กไฟฟ้า จนก่อให้เกิดการระเบิด หรือไฟไหม้ขึ้นได้จริง มันก็คงต้องเคยเกิดกับคนนับล้านคน ที่เอาโทรศัพท์มือถือ แท็บเล็ต แล็บท็อป ฯลฯ ที่มีแบตเตอรี่อยู่ ขึ้นลงลิฟท์ในแต่ละวัน ทั่วโลก ไปแล้ว

อย่างไรก็ตาม อย่าลืมว่า แบตเตอรี่ลิเธียมไอออนนั้น ก็มีความเสี่ยงที่จะเกิดอุบัติเหตุระเบิด ติดไฟลุกไหม้ได้ ถ้าประกอบมาไม่ได้คุณภาพมาตรฐาน , ชาร์จไฟแรงเกินไป , ถูกความร้อนสูง , ทำตกแตก หรือไฟฟ้าลัดวงจร แม้ว่าจะมีโอกาสเกิดขึ้นได้น้อยมากก็ตาม นั่นจึงทำให้สายการบินต่างๆ จำกัดขนาดของเพาเวอร์แบงก์ที่จะนำขึ้นเครื่อง และห้ามโหลดลงใต้ท้องเครื่อง

ทั้งนี้ ดร.เจษฎา ตั้งข้อสันนิษฐานว่า เป็นไปได้ว่าแบตเตอรี่อีไบค์ที่อยู่ในคลิปวิดีโอข่าวนั้น อาจจะกำลังร้อนจัด จากการที่คุณเฉินชาร์จไฟแรงเกินไป (หรือเกิด Thermal Runaway ขึ้น) ที่ห้องของเขา ทำให้เขาต้องเอาลงลิฟต์เพื่อจะเอาไปทำให้มันเย็นลง (สังเกตว่า เขากดลิฟท์ลงไปชั้นล่างสุดของอาคาร) และโชคร้ายที่อุบัติเหตุนี้เกิดขึ้นในลิฟต์ ซึ่งเป็นพื้นที่ปิด มิเช่นนั้น เขาคงจะสามารถโยนแบตเตอรี่ทิ้ง และหนีรอดได้ หรือได้รับบาดเจ็บน้อยกว่านี้

• อ.เจษฎ์ เบรกวิธี “ถีบ” ช่วยคนถูกไฟฟ้าดูด เตือนเสี่ยงเกินไป แนะอีกวิธีสำเร็จใน 5 วินาที
• อ.เจษฎ์ โพสต์แล้ว ผลวิจัยดื่มน้ำจาก “ขวดพลาสติก” เสี่ยงเบาหวาน คือขวดแบบไหนกันแน่?!