ปัจจุบันประเทศไทยประสบปัญหาการรุกรานของสัตว์น้ำต่างถิ่น หรือ “เอเลี่ยนสปีชีส์” อย่างหนัก ซึ่งมีสาเหตุมาจากการที่มนุษย์ปล่อยปลาต่างถิ่นนี้ลงไปในแหล่งน้ำโดยไม่คำนึงถึงความเหมาะสม ซึ่งก็จะไปทำลายระบบนิเวศน์ดั้งเดิมของไทย ก่อให้เกิดความสูญเสียทางสิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ และสุขอนามัย ซึ่งปัญหานี้มักปรากฎให้เราเห็นอยู่บ่อย ๆ ในสื่อต่าง ๆ

อย่างล่าสุดมีข่าวดังในโซเชียลที่เจ้าของบ่อปลาในจังหวัดปราจีนบุรี โพสต์คลิปสูบน้ำออกจากบ่อ เพื่อจับปลาที่เลี้ยงไว้ไปขาย แต่กลับเจอแต่ “ปลาซัคเกอร์” ซึ่งถือว่าเป็นปลาอีกชนิดที่เป็นเอเลี่ยนสปีชีส์ในระบบนิเวศไทย ทำให้ผู้คนในโซเชียลต่างแสดงความเห็นใจกับเจ้าของบ่ออย่างมาก

วันนี้ Sanook เลยชวนทุกมารู้จัก “ปลาซัคเกอร์” ว่าคืออะไร ทำไมถึงตัวอันตรายของแหล่งน้ำไทย

• เจ้าของบ่อแทบทรุด สูบน้ำ 2 วัน หวังจับปลาไปขาย แต่สิ่งที่ได้คือ “ปลาซัคเกอร์”

“ปลาซัคเกอร์” คืออะไร

“ปลาซัคเกอร์” หรือชื่อทางวิทยาศาสตร์ “Sucker Catfish, Hypostomus plecostomus” เป็นปลาที่มีถิ่นกำเนิดมาจากทวีปอเมริกาใต้ พบมากในประเทศบราซิล ซึ่งเป็นปลาสายพันธุ์เดียวกับปลากด ปลาแขยง และปลาดุกของไทย

หลายคนมักบอกว่า “ปลาซัคเกอร์” มีรูปร่างหน้าตาประหลาด บริเวณลำตัวมีลายดำจุด คล้ายตุ๊กแก มีลักษณะหัวที่ค่อนข้างใหญ่ ปากคว่ำลง กล้ามเนื้อปากหนา และแข็งแรง มีไว้เพื่อเกาะหรือดูดเก็บอาหาร

ปลาซัคเกอร์เข้ามาในไทยได้อย่างไร?

ในสมัยก่อนปลาซักเกอร์ ถูกนำเข้ามาเพื่อเป็นปลาสวยงาม โดยคนไทยนิยมเลี้ยงเพื่อจัดการตะไคร่น้ำหรือเศษอาหารในตู้ปลา แต่เมื่อโตเต็มไวเจ้าปลาตัวนี้ตัวใหญ่มาก มีน้ำหนักหลายกิโลกรัม ทำให้ผู้เลี้ยงมักนำไปปล่อยในแม่น้ำลำคลองต่าง ๆ โดยไม่ได้คำนึงถึงความเหมาะสมของสายพันธุ์ที่มาจากต่างถิ่น ทำให้กลายเป็นปลาเอเลี่ยน (Alien species) ที่ไปทำลายระบบนิเวศ

ปลาซัคเกอร์ ตัวทำลายสัตว์น้ำไทย

ปลาซัคเกอร์ จัดเป็นปลาชนิดที่มีความอดทนสูง สามารถอาศัยในแหล่งน้ำได้ในทุกรูปแบบ ไม่เว้นแม้กระทั่งน้ำเน่าเสีย อีกทั้งเจ้าปลาตัวนี้ยังไม่เลือกกิน กินอาหารได้ทุกชนิด เรื่องการวางไข่สืบพันธุ์ไม่ต้องพูดถึง ปลาซัคเกอร์สามารถวางได้ในทุกสภาพแวดล้อม ด้วยเหตุนี้ทำให้จำนวนของปลาซัคเกอร์เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว

ความถึกทนของปลาซัคเกอร์และการเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วนี้นี่แหละที่ส่งผลเสียอย่างมากกับปลาไทย เนื่องจากปลาซัคเกอร์โดยธรรมชาติ เป็นปลาที่มีพฤติกรรมก้าวร้าว เมื่ออาหารไม่พอก็จะไล่ดูดเมือกของปลาตัวอื่น จนถึงแก่ความตาย อีกทั้งมักกินไข่ปลาและปลาวัยอ่อนเป็นอาหาร ทำให้ปลาในพื้นที่ค่อย ๆ สูญพันธุ์ไป

ทำไมไม่กินปลาซัคเกอร์

อ่านถึงตรงนี้หลายคนอาจะเริ่มสงสัยว่าถ้าเจ้าปลาตัวนี้มีจำนวนเยอะขนาดนี้ทำไมไม่จับไปขายหรือจับกินแทนปลาสายพันธุ์ไทยละ?
จริง ๆ แล้วปลาซัคเกอร์สามารถนำไปบริโภคได้ แต่อย่างไรก็ตามคนส่วนใหญ่ไม่นิยม เนื่องจากมีรสชาติที่ไม่อร่อยนัก อีกทั้งยังมีหน้าตาประหลาด

ปลาซัคเกอร์ถือว่าเป็นปลาที่อันตรายต่อระบบนิเวศอย่างมากทั้งแย่งอาหาร ทำให้ปลาค่อย ๆ สูญหายไปส่งผลเสียต่อระบบนิเวศ ดังนั้นใครที่เลี้ยงไว้ก็ไม่ควรปล่อยลงแหล่งน้ำซี้ซั้ว นอกจากปลาซัคเกอร์แล้ว เราก็ไม่ควรปล่อยปลาชนิดใด ๆ ลงแม่น้ำ ลำคลอง หากยังไม่ได้ศึกษาความเป็นอยู่ของมันด้วยอีกเช่นกัน