ท่ามกลางสถานการณ์โควิด-19 ที่กำลังทวีความรุนแรงอย่างหนัก บวกกับจำนวนผู้ป่วยที่เพิ่มขึ้นต่อเนื่อง ถึงขั้นที่สาธารณสุขต้องปรับแนวทางการรักษา มาใช้วิธี Home & Community Isolation พร้อมจ่ายยารักษาตามอาการจนกว่าจะหายดี ไม่ว่าจะเป็น ยาต้านไวรัสออกฤทธิ์กว้างอย่าง “ฟาวิพิราเวียร์” หรือ “ฟ้าทะลายโจร” สมุนไพรที่บรรเทาอาการป่วยได้ดี

อย่างไรก็ตาม ยาที่เรากำลังใช้กันอยู่ทั้ง 2 ชนิดนี้ ล้วนไม่ได้มีหน้าที่รักษาโควิด-19 “โดยเฉพาะ” แต่เมื่อไม่นานมานี้ ประเทศไทยก็ได้รับข่าวดีอยู่บ้าง เมื่อกระทรวงสาธารณสุขได้ประกาศอนุมัติให้มีการใช้ยาหลักตัวสำคัญอีกตัวหนึ่งแบบมีเงื่อนไขภายใต้สถานการณ์ฉุกเฉิน เพื่อต่อสู้กับสายพันธุ์เดลต้าที่กำลังระบาดอย่างหนัก ในชื่อยา “Antibody Cocktail”

Antibody Cocktail คืออะไร?

เมื่อเห็นคำว่าค็อกเทล ขออย่าเพิ่งนึกถึงสูตรไขว้อันเลื่องชื่อ เพราะยา Antibody Cocktail เป็นนวัตกรรมยาที่คิดค้นเพื่อรักษาโรคโควิด-19 โดยเฉพาะ และได้รับอนุมัติใช้อย่างแพร่หลายในประเทศอย่าง สหรัฐอเมริกา อินเดีย ญี่ปุ่น อังกฤษ ฯลฯ เพราะยาชนิดนี้เมื่อใช้ในผู้ป่วยระยะเริ่มต้น จะสามารถป้องกันไม่ให้เกิดภาวะปอดอักเสบรุนแรง และช่วยลดอัตราการเสียชีวิตอย่างเห็นผลได้นั่นเอง

Antibody Cocktail ผลิตขึ้นจากการผสม (ค็อกเทล) กันของ 2 โปรตีนที่มีคุณสมบัติต่อต้านเชื้อโรค (แอนติบอดี) คือ Casirivimab (คาซิริวิแมบ) และ Imdevimab (อิมเดวิแมบ) จนได้เป็นโปรตีนที่เรียกว่า Monoclonal Antibody (โมโนโคลนอลแอนติบอดี) ที่มีคุณสมบัติลบล้างการทำงานของเชื้อไวรัส โดยออกฤทธิ์ต่อโปรตีนส่วนหนามของโควิด-19 และนำสู่การยับยั้งการติดเชื้อในเซลล์ของผู้ป่วย ที่สำคัญ การผสมกันของสองแอนติบอดีนี้ ยังพบการทดลองในห้องปฏิบัติการ ว่าสามารถออกฤทธิ์ต่อเชื้อไวรัสกลายพันธุ์ อย่าง สายพันธุ์เดลต้า และสายพันธุ์เอปซิลอน ได้อีกด้วย

ข้อมูลจาก นายแพทย์น๊อต เตชะวัฒนวรรณา แพทย์ผู้เชี่ยวชาญสถาบันโรคไตและเปลี่ยนไต และผู้ช่วยผู้อำนวยการ โรงพยาบาลพระรามเก้า ทำให้เราจะเข้าใจได้ว่าปกติแล้ว ร่างกายของผู้ที่ได้รับเชื้อหรือผู้ที่ได้รับวัคซีนโควิด-19 จะมีแอนติบอดีที่สามารถจดจำและคอยกำจัดไวรัสอยู่แล้ว แต่จุดอ่อนคือ หากเชื้อมีการกลายพันธุ์ แอนติบอดีที่มีอาจไม่ได้จำเพาะต่อไวรัสนั้นทั้งหมด และทำให้ร่างกายไม่สามารถต่อสู้กับไวรัสได้อย่างมีประสิทธิภาพและทันท่วงที

“Antibody Cocktail เป็นยาที่จัดอยู่ในกลุ่ม Neutralizing Monoclonal Antibodies (NmAbs) หรือ ‘ยาภูมิคุ้มกันลบล้างฤทธิ์’ ที่มีความไว (susceptible) ต่อไวรัสและเชื้อกลายพันธุ์ ทำงานด้วยวิธีเข้าจับโปรตีนส่วนหนาม (Spike Protein) โดยตรง และทำให้ไวรัสที่เข้าสู่ร่างกายมีปริมาณลดลง ซึ่งจะส่งผลในการยับยั้งการติดเชื้อโควิด-19 โดยทันทีทันใด”

ใครที่รับยา Antibody Cocktail เพื่อรักษาโควิด-19 ได้บ้าง?

จนถึง ณ ตอนนี้ ผู้ที่สามารถรับยา Antibody Cocktail ในการรักษาได้ จะต้องได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ ตามเงื่อนไขดังนี้

• เป็นผู้ติดเชื้อโควิด-19 (ระยะเวลาไม่เกิน 10 วัน) 
• เป็นผู้มีอาการของโรค ความรุนแรงตั้งแต่เล็กน้อยถึงปานกลาง
• เป็นผู้มีปัจจัยเสี่ยงที่อาการรุนแรงขึ้นได้เมื่อติดเชื้อ ได้แก่ ผู้สูงอายุ ผู้เป็นโรคอ้วนหรือภาวะน้ำหนักเกิน (BMI มากกว่า 30) โรคหัวใจและหลอดเลือด รวมถึงภาวะความดันโลหิตสูง โรคปอดเรื้อรัง รวมถึงโรคหอบหืด โรคเบาหวาน โรคไตเรื้อรัง รวมถึงผู้ป่วยที่ต้องฟอกไต โรคตับเรื้อรัง
• เป็นผู้มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่องหรือภูมิคุ้มกันถูกกด จากผลการประเมินโดยแพทย์ผู้สั่งจ่ายยา

วิธีให้ยา Antibody Cocktail

การให้ยาจะดำเนินการฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดดำ หรือโดยการฉีดเข้าทางชั้นใต้ผิวหนัง (SC) โดยที่ “ห้าม” ฉีดเข้าทางชั้นกล้ามเนื้อ (IM) เด็ดขาด และจะให้เพียงครั้งเดียวเท่านั้นโดยบุคลากรทางแพทย์ และหลังจากได้รับยาแล้ว อาจเกิดอาการไม่พึงประสงค์ขึ้นได้ โดยส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นภายใน 1 ชั่วโมง เช่น อาการผื่นแพ้ อาการคล้ายหวัด คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย หรือความดันต่ำ แต่พบได้น้อยมาก

นับวันที่วิกฤตการณ์จากโรคระบาดเกิดขึ้นไม่หยุดหย่อน ทางเลือกของการใช้ยา Antibody Cocktail หรือยาแอนติบอดีแบบผสม อาจเป็นกลไกสำคัญหนึ่งที่เข้ามาเพื่อแก้ปัญหาหลายอย่าง ทั้ง เตียงเต็ม วัคซีนขาด หรือช่วยบรรเทาผลกระทบต่างๆ อย่างมีประสิทธิภาพ