ยูเครนและรัสเซีย ลงนามแล้ว ข้อตกลงฟื้นส่งออกธัญพืชยูเครนทางทะเลดำ

วันที่ 23 ก.ค. บีบีซี รายงานว่า ยูเครนและรัสเซีย ลงนามข้อตกลงเดียวกันแยกคนละฉบับเพื่อให้ยูเครนกลับมาออกส่งออกธัญพืชทางทะเลดำ ทำให้ธัญพืชมากกว่า 20 ล้านตันที่ตอนนี้ติดค้างในยูเครนจากสงครามสามารถส่งออกได้ หลังการขาดแคลนธัญพืชยูเครนทั่วโลกตั้งแต่รัสเซียรุกรานยูเครน เมื่อวันที่ 24 ก.พ. ส่งผลให้หลายล้านคนเสี่ยงอดอยาก

การปิดกั้นการส่งออกธัญพืชของยูเครนก่อวิกฤตอาหารทั่วโลก โดยผลิตภัณฑ์จากข้าวสาลี เช่น ขนมปัง และพาสต้า มีราคาแพงขึ้น น้ำมันสำหรับประกอบอาหารและปุ๋ยขึ้นราคาเช่นกัน แต่เพียงข่าวคราวที่จะยกเลิกการปิดกั้นการส่งออกธัญพืชยูเครนมากกว่า 20 ล้านตัน ทำให้ราคาข้าวสาลีในตลาดโลกลดลงร้อยละ 2 เมื่อวานนี้ (วันศุกร์ที่ 22 ก.ค.)

พล.อ.เซอร์เกย์ ชอยกู รัฐมนตรีกลาโหมรัสเซีย ลงนามข้อตกลงก่อน / AFP

รายงานระบุว่า ยูเครนปฏิเสธลงนามข้อตกลงโดยตรงกับรัสเซีย ทั้งสองฝ่ายเข้าร่วมพิธีการลงนามในนครอิสตันบูลของตุรเคียแต่ไม่ได้นั่งโต๊ะเดียวกัน โดยพล.อ.เซอร์เกย์ ชอยกู รัฐมนตรีกลาโหมรัสเซีย ลงนามข้อตกลงก่อน ตามด้วยนายโอเล็คซันเดอร์ คูบารอฟ รัฐมนตรีกระทรวงโครงสร้างพื้นฐานยูเครน ลงนามข้อตกลงเดียวกันของฝ่ายยูเครน

ข้อตกลงที่ใช้เวลา 2 เดือน กว่าจะบรรลุดังกล่าวมีการกำหนดอายุ 120 วัน โดยจะจัดตั้งศูนย์ประสานงานและติดตามในนครอิสตันบูล ซึ่งมีเจ้าหน้าที่สหประชาชาติ ตุรเคีย รัสเซีย และยูเครน จัดคณะทำงาน และสามารถต่ออายุได้หากทั้งสองฝ่ายเห็นพ้องกัน

นายโอเล็คซันเดอร์ คูบารอฟ รัฐมนตรีกระทรวงโครงสร้างพื้นฐานยูเครน ลงนามข้อตกลงเดียวกันแยกคนละฉบับของฝั่งยูเครน / AFP

พล.อ.ชอยกูกล่าวการแถลงข่าวก่อนหน้านี้ว่า ข้อตกลงดังกล่าวอาจให้แนวทางการแก้ปัญหาดังกล่าวเริ่มกระบวนการในอีกไม่กี่วันข้างหน้า ไม่เพียงแต่พูดถึงการเริ่มต้นการส่งออกสินค้าเกษตรจากท่าเรือของยูเครน แต่ยังทำงานในทิศทางนี้อย่างชัดเจนในการส่งออกสินค้าเกษตรและปุ๋ยจากท่าเรือรัสเซีย

พล.อ.ชอยกูกล่าวหลังลงนามข้อตกลงว่า รัสเซียปฏิบัติตามภาระผูกพันภายใต้ข้อตกลงนี้และจะไม่ใช้ประโยชน์จากท่าเรือต่างๆ ที่จะมีการเคลียร์พื้นที่และเปิดอีกครั้ง

ขณะที่ประธานาธิบดีโวโลดีมีร์ เซเลนสกี แห่งยูเครน แถลงเมื่อค่ำคืนวันศุกร์ที่ 22 ก.ค. ยืนยันว่าประเทศมีธัญพืชที่จะขายมูลค่า 10,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ แต่ยังเตือนว่ารัสเซียอาจยั่วยุ พยายามทำลายชื่อเสียงความพยายาของยูเครนและระหว่างประเทศ แต่ยูเครนเชื่อมั่นในสหประชาชาติ โดยกล่าวว่าขึ้นอยู่กับสหประชาชาติที่จะรับประกันข้อตกลงดังกล่าว

ตามข้อมูลของนักการทูต ภายใต้เงื่อนไขข้อตกลงดังกล่าว

• รัสเซียจะไม่ใช้ท่าเรือเป็นเป้าหมายในการโจมตีขณะที่สินค้าอยู่ระหว่างการขนส่ง
• เรือยูเครนจะนำทางเรือบรรทุกสินค้าผ่านน่านน้ำที่ขุดขึ้นมา
• ตุรเคีย โดยการสนับสนุนของสหประชาชาติ จะตรวจสอบเรือต่างๆ เพื่อลดความกังวลที่รัสเซียจะลักลอบขนอาวุธ
• รัสเซียจะได้รับการอำนวยความสะดวกในการส่งออกธัญพืชและปุ๋ยของทางทะเลดำ

ด้านนายอันโตนีโอ กูเตร์เรส เลขาธิการสหประชาชาติ ให้สัมภาษณ์บีบีซีว่า นี่อาจเป็นสิ่งสำคัญที่สุดที่เขาลงมือในช่วงที่เป็นผู้นำสหประชาชาติ และกล่าวกับผู้เข้าร่วมพิธีการลงนามว่า “วันนี้มีแสงที่ทะเลดำ แสงแห่งความหวัง”

อย่างไรก็ตาม นายกูเตร์เรสยอมรับกับบีบีซีว่า สหประชาชาติไม่มีวิธีลงโทษรัสเซียหากละเมิดข้อตกลง แต่เสริมว่า นั่นจะเป็นเรื่องอื้อฉาวที่ไม่สามารถยอมรับได้อย่างยิ่ง และประชาคมระหว่างประเทศทั้งหมดจะมีปฏิกิริยาตอบโต้อย่างรุนแรง

This aereal picture taken on July 7, 2022 shows farmer harvesting wheat near Kramatosk in the Donetsk Oblast, Ukraine. (Photo by MIGUEL MEDINA / AFP) (Photo by MIGUEL MEDINA/AFP via Getty Images)

ขณะเดียวกัน ประธานาธิบดีเรเจป เตยิป เอร์โดอัน ผู้นำตุรเคีย ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการเจรจาดังกล่าว แสดงความหวังว่า ข้อตกลงฉบับนี้อาจเป็นก้าวแรกในการฟื้นฟูเส้นทางสู่สันติภาพ แต่นายกูเตร์เรสเลขาธิการสหประชาชาติ กล่าวในแง่ดีไม่นักว่า “ขณะนี้ข้าพเจ้าไม่เห็นเงื่อนไขในกระบวนการสันติภาพ”

ทั้งนี้ รัสเซียปฏิเสธมาตลอดว่าตนปิดกั้นท่าเรือยูเครนและกล่าวโทษยูเครนที่วางทุ่นระเบิดในทะเลและตะวันตกที่ใช้มาตรการคว่ำบาตรเพื่อชะลอการส่งออกของรัสเซียเอง อย่างไรก็ตาม ยูเครนกล่าวว่า กองทัพเรือรัสเซียปิดกั้นการส่งออกธัญพืชและการสินค้าอื่นๆ และกล่าวหากองกำลังรัสเซียที่ยึดครองดินแดนยูเครนว่าขโมยธัญพืชจากไร่ในยูเครน

ข่าวที่เกี่ยวข้อง:
ต่างประเทศ – ตุรเคีย-รัสเซีย-ยูเครนแก้ปมธัญพืช