วันที่ 16 มกราคมของทุกปีถือเป็น “วันครูแห่งชาติ” โดยในปี 2567 นี้ เศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรีก็ได้ให้คำขวัญวันครูไว้ว่า “ครูวางฐานคิด ส่งเสริมศิษฐ์สร้างสรรค์” ทั้งนี้ อาชีพครูเป็นอาชีพที่มีความสำคัญต่อการพัฒนาของประเทศ จึงมีความจำเป็นที่จะต้องรับฟังเสียงของครูทั่วประเทศ เพื่อปรับปรุง แก้ไข และพัฒนาระบบการศึกษาให้ดีขึ้น เพื่อทรัพยากรมนุษย์ของประเทศที่มีประสิทธิภาพ

• วันครูแห่งชาติ 2567: หลายแง่มุมของคุณครูและระบบการศึกษาไทย จาก Sanook.com

ด้วยเหตุนี้ Rocket Media Lab ร่วมกับมูลนิธิแพธทูเฮลท์ จึงได้จัดทำแบบสอบถามครูผู้สอนในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 – มัธยมศึกษาปีที่ 6 ทั่วประเทศ ในระหว่างวันที่ 9 – 15 มกราคม 2567 เพื่อสำรวจความคิดเห็นในประเด็นต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการศึกษา โดยมีครูที่ตอบแบบสอบถามออนไลน์ทั่วประเทศทั้งหมด 303 คน แบ่งเป็นระดับประถมศึกษา 118 คน ระดับชั้นมัธยมศึกษา 171 คน และ ปวช. 14 คน โดยผลสำรวจที่พบ มีดังต่อไปนี้

สถานที่ในโรงเรียนที่อยากให้ปรับปรุง

คำถามแรกคือสถานที่ใดในโรงเรียนที่อยากให้ปรับปรุงมากที่สุด ผลสำรวจพบว่า 

• ห้องน้ำ 44.22% 
• ห้องเรียน 23.10%
• ห้องสมุด 7.59%
• โรงอาหาร 7.26%
• สนามกีฬา 6.27%
• ห้องพยาบาล 4.62%
• ห้องพักครู 3.63%
• อื่นๆ (ห้องคอมพิวเตอร์ ที่จอดรถ อาคารเรียน) 3.30% 

ทั้งนี้ ไม่ว่าจะเป็นครูในระดับชั้นและในภูมิภาคใด ต่างก็เลือกให้ห้องน้ำเป็นสถานที่ที่อยากให้ปรับปรุงมากที่สุด

กฎที่ครูไม่ชอบที่สุด

เมื่อถามถึงกฎระเบียบของโรงเรียนที่ครูไม่ชอบมากที่สุด ผลสำรวจพบว่า

• การแต่งกายประจำวัน 24.42%
• การเช็คชื่อก่อนเข้าแถว และการใส่กระโปรง (ยกเว้นครูพละ) 20.79%
• การแต่งกายผ้าไทย 15.51%
• อื่นๆ (การเข้าเวร การสแกนนิ้วหลังเลิกเรียน) 18.48% 

การแต่งกายประจำวัน คือการกำหนดชุดการแต่งกายของครูในแต่ละวัน เช่น วันจันทร์ – ชุดข้าราชการ (สีกากี) วันอังคาร – ชุดเสื้อกีฬา วันพุธ – ชุดสุภาพ วันพฤหัสบดี – ชุดลูกเสือ เป็นต้น

สิ่งที่ไม่อยากให้นักเรียนทำมากที่สุด

ขณะที่สิ่งที่ครูไม่อยากให้นักเรียนทำมากที่สุด มีดังต่อไปนี้

• เล่นโทรศัพท์ในเวลาเรียน 33.33%
• พูดจาหยาบคาย 29.04%
• ล้อเลียนเรื่องกายภาพ เพศ ชาติพันธุ์ สำเนียง 17.82%
• นินทาครูลงโซเชียลมีเดีย 5.61%
• โพสต์คลิป/ภาพถ่ายครู 4.95%
• ถึงเนื้อถึงตัว 4.95%
• อื่นๆ (มาสาย ไม่ตั้งใจเรียน) 4.29%

สิ่งที่ครูอยากได้มากที่สุด

ส่วนคำถามว่าอะไรคือสิ่งที่ครูอยากได้มากที่สุด ผลสำรวจพบว่า

• เพิ่มเงินเดือน/ค่าวิทยฐานะ 49.17%
• มาตรฐานการขึ้นเงิน 14.85%
• ค่าสื่อการสอน 10.56%
• ค่าทำงานล่วงเวลา 8.25%
• รถโรงเรียนอำนวยความสะดวกสำหรับกิจกรรมนอกสถานที่ 4.29%
• ค่าเบี้ยเลี้ยง 1.98%
• ค่าอินเทอร์เน็ต 1.65%
• อื่นๆ (ให้มีเจ้าหน้าที่การเงิน พัสดุโดยตรง ของขวัญและกำลังใจ ลดภาระงาน) 5.94%

สิ่งที่ครูไม่อยากให้มีมากที่สุด

สำหรับสิ่งที่ครูไม่อยากให้มีมากที่สุด พบว่า

• การอยู่เวรนอกเวลาเรียน 40.92%
• งานการเงิน 12.21%
• งานพัสดุ 10.89%
• งานประกันคุณภาพ 6.27%
• งานธุรการ 5.61% 
• งานอบรม 4.95% 
• งานพิธีการ 3.96% 
• งานวัดผลประเมินผล 0.99%
• อื่นๆ (การทำชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ) 10.56%

นอกจากนี้ ยังมีงานทะเบียน งานทะเบียนนักเรียน งานโภชนาการ งานสารสนเทศ งานอนามัย 2 คน และงานอาคารสถานที่ ที่ครูบางส่วนระบุว่าไม่อยากให้มีมากที่สุด

กิจกรรมที่ครูไม่อยากให้มีมากที่สุด

ในส่วนของกิจกรรมที่ครูไทยไม่อยากให้มีมากที่สุดนั้น ผลสำรวจมีดังต่อไปนี้

• กิจกรรมพานักเรียนไปแข่งขันนอกสถานที่ 26.40%
• กิจกรรมเข้าค่ายลูกเสือ 15.84%
• สมุดบันทึกความดี 13.86%
• กิจกรรมวันพ่อวันแม่ 12.21% 
• กิจกรรมค่ายธรรมะ 9.90% 
• กิจกรรมหน้าเสาธง 3.96% 
• กิจกรรมสวดมนต์ 3.63% 
• กิจกรรมจิตอาสา 1.65% 
• อื่นๆ (กีฬาสี กิจกรรม PLC) 12.54%

ทั้งนี้ วิชาที่ครูไทยอยากให้ยกเลิกมากที่สุด คือวิชาลูกเสือ/เนตรนารี/ยุวกาชาด/บำเพ็ญประโยชน์ รองลงมาคือ วิชาชุมนุม/ชมรม วิชาหน้าที่พลเมือง วิชานาฏศิลป์ วิชาพุทธศาสนา วิชาพลศึกษา ตามลำดับ

สิ่งที่ครูอยากเห็นผู้บริหารโรงเรียนทำมากที่สุด

ในส่วนของคำถามที่ว่าสิ่งที่อยากเห็นผู้บริหารโรงเรียนทำอะไรมากที่สุด พบว่า

• ยกเลิกนโยบายการประกันเกรด (ปลอด 0 ร. มส.) 40.59%
• ไม่เลือกปฏิบัติ 33%
• ยกเลิกการส่งไปอบรมที่ไม่จำเป็น 11.22%
• ไม่ใช้ให้ทำงานส่วนตัว 10.56%
• อื่นๆ 4.62%

สิ่งที่ครูอยากเห็นผู้บริหารกระทรวงศึกษาธิการทำมากที่สุด

และสิ่งที่ครูไทยอยากเห็นผู้บริหารในกระทรวงศึกษาธิการทำมากที่สุด มีดังต่อไปนี้

• ลดภาระงานเอกสารที่ต้องทำส่งกระทรวง 48.18%
• เพิ่มค่าตอบแทนครู 20.46% 
• ปรับระบบการประเมินผลการศึกษาและการประกันคุณภาพ 12.54% 
• เพิ่มจำนวนครูให้เหมาะสมกับนักเรียน 11.55% 
• มีระบบรับเรื่องร้องเรียนตรงถึงรัฐมนตรี 2.97%
• อื่นๆ (เพิ่มจำนวนเจ้าหน้าที่ฝ่ายสนับสนุน เพื่อจัดการเอกสารที่ไม่จำเป็นกับการสอน)