สำนักข่าวต่างประเทศติดตามการเลือกตั้ง การจัดตั้งรัฐบาล และเลือกนายกรัฐมนตรี หลังพรรคก้าวไกล พรรคการเมืองหน้าใหม่ที่ต่อเนื่องมาจากพรรคอนาคตใหม่ เมื่อปี 2562 ชนะเลือกตั้งเกินความคาดหมาย

แสดงถึงความเปลี่ยนแปลงทางความคิดที่สำคัญของประชาชนไทย และยังเป็นการปฏิเสธอย่างชัดเจนต่อ 2 พรรคการเมืองที่เป็นแนวร่วมทหารของรัฐบาลปัจจุบัน

เป็นพรรคการเมืองที่เรียกร้องความเปลี่ยนแปลงในเชิงโครงสร้าง ระบบราชการ เศรษฐกิจ บทบาทกองทัพ ตลอดจนการปฏิรูปในด้านต่างๆ เป็นต้น จนได้รับชัยชนะในการเลือกตั้งระดับชาติ พลิกโฉมการเมืองไทยในรอบหลายทศวรรษ

มีนักวิเคราะห์เรียกสิ่งที่เกิดขึ้นนี้ว่าแผ่นดินไหวทางการเมือง

จากรายงานของสื่อต่างประเทศ และความเห็นจากนักวิเคราะห์ เมื่อลงลึกไปถึงบรรยากาศการหาเสียงขอคะแนนนิยม และผลการเลือกตั้งในแต่ละพื้นที่ แต่ละจังหวัด ก็จะพบถึงความเปลี่ยนแปลงต่างๆ มากมาย

ไม่ว่าจะเป็นลักษณะการหาเสียงแบบใหม่ที่ไม่มีระบบหัวคะแนน ไม่ยึดกับระบบอุปถัมภ์ การใช้สื่อสังคมออนไลน์มาร่วมสร้างกระแส รวมถึงจัดทำนโยบายที่สอดคล้องกับยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เท่าทันโลก

ทำให้ผลเลือกตั้งในหลายพื้นที่เกิดการพลิกล็อก นักการเมืองรุ่นเก่า รุ่นใหญ่ที่เคยเป็นส.ส.ต่อเนื่องมาหลายสมัย หลายรายไม่ผ่านการเลือกตั้งครั้งนี้

ที่น่าสนใจคือผู้สมัครส.ส. ซึ่งเป็นบุคคลในตระกูลทางการเมืองยึดครองพื้นที่มายาวนาน หรือเรียกกันว่าบ้านใหญ่ หลายตระกูลสอบตก

อย่างไรก็ตาม มีนักการเมืองอาวุโสบางพรรคการเมืองที่ไม่ชนะเลือกตั้ง และคะแนนนิยมลดลง ยังเชื่อสาเหตุหนึ่งที่พ่ายแพ้เพราะเงิน เนื่องจากมีการซื้อสิทธิขายเสียง

ซึ่งสถานการณ์จริงก็มีการซื้อสิทธิขายเสียง มีผู้ถูกจับกุมดำเนินคดี แต่ในขณะเดียวกันกับสภาพความเป็นจริง เงินก็ไม่ได้เป็นปัจจัยสำคัญทำให้มีผลแพ้ชนะอย่างถล่มทลายดังที่ปรากฏอยู่ขณะนี้

ผลเลือกตั้ง 2566 จึงเป็นภูมิทัศน์ทางการเมืองแบบใหม่ คาดว่าจะส่งผลต่อนักการเมือง พรรคการเมืองที่ต้องปรับตัวกันขนานใหญ่ โดยเฉพาะนโยบายที่ต้องสอดคล้องกับยุคสมัย เท่าทันต่อความเปลี่ยนแปลง หากต้องการได้รับคะแนนนิยมเพิ่มขึ้น

อีกประการสำคัญต้องยึดหลักการประชาธิปไตย เคารพสิทธิเสรีภาพ ความเท่าเทียม ไม่แอบอิงเผด็จการอำนาจนิยม